رییس جمهور غنی ‘مخالف تغییر نظام سیاسی’ افغانستان است

محمد اکرم اخپلواک، مشاور ارشد سیاسی رییس جمهور افغانستان در یک گفت‌وگوی با تلویزیون(یک) می گوید که رییس جمهور غنی به یک “نظام متمرکز قوی و واحد” باور دارد.

به گزارش خبرگزاری رشد، آقای اخپلواک گفت: “رییس جمهوری به این اعتقاد است تا زمانی که نهاد‌های قوی ملی افغانستان که ثبات کشور را تضمین می‌کند به وجود نیاید، تغییر نظام درد مردم را دوا کرده نمی‌تواند.”

او افزود که کشور به یک نظام قوی و واحد ضروت دارد که این نظام می‌تواند افغانستان را از مشکل‌های گذشته بیرون کند.

گفت‌وگو در مورد تغییر نظام از ریاستی متمرکز به پارلمانی غیرمتمرکز پس از آن شدت گرفت که یک ماه پیش فرانز مایکل میلبن، سفیر اتحادیه‌ی اروپا در افغانستان در گفت‌وگو با تلویزیون(۱) گفته بود: “یکی از باورهای کلی در افغانستان این است که تمرکز بیش از حد قدرت نهادینه سازی دیموکراسی محلی را در این کشور صدمه زده است.”

آقای میلبن افزوده بود که مردم بیشتر به این باور هستند که باید در این کشور یک نظام غیرمتمرکز شکل بگیرد و دیموکراسی محلی تقویت شود.

پس از آن، حامیان سیاسی اشرف غنی، رییس جمهور حکومت وحدت ملی افغانستان و عبدلله عبدالله، رییس اجرایی این حکومت واکنش‌‌های موافق و مخالف خود را نسبت به تغییر نظام داشتند.

موضوع تغییر نظام به بیش از دو سال پیش برمی‌گردد، زمانی که توافقنامه‌ی حکومت وحدت ملی میان آقایان غنی و عبدالله پس از به بحران رفتن انتخابات سال ۱۳۹۳، امضا شد.

هر دو طرف توافق کرده بودند که در دو سالگی این حکومت، لوی جرگه‌ی قانون اساسی را دایر می‌کنند و سپس مقام ریاست اجرایی را به صدر اعظم اجرایی تبدیل می‌کنند.

اما برگزار نشدن انتخابات شورای‌های ولسوالی‌ها، اجرایی شدن این ماده را تا اکنون معلق کرده است.

استدلال طرفداران نظام ریاستی این است که با توجه‌ به وضعیت بی‌ثبات افغانستان، نیاز است که کشور نظام متمرکز نیرومند داشته باشد تا بتواند بر وضعیت کنونی مسلط باشد.

استدلال دیگر آنان این است که عدم تمرکز و تعدد مراجع تصمیم‌گیری در شرایطی که میزان تنش و کشمکش سیاسی در کشور بالا است، باعث پراگندگی و بی‌ثباتی بیشتر می‌شود.

اما حامیان نظام غیرمتمرکز به این باورند که نظام متمرکز “کارا نبوده” است و در وضعیت فعلی داشتن نظام غیرمتمرکز یک “نیاز” است.

ساختار نظام سیاسی افغانستان

ساختار نظام کنونی کشور “ریاستی” و استوار بر “اصل مرکزیت” است. اداره‌‌های محلی کشور فاقد تصمیم‌گیری و در واقع اجرا کننده‌ی سیاست‌ها و دستورهای نهادها و مقام‌های حکومت مرکزی هستند.

والیان به صفت مقام‌های اصلی اجرایی در ولایت‌ها به عنوان “نماینده‌ی رییس جمهوری” از سوی او منصوب می‌شوند و به او پاسخگو هستند. سایر مقام‌های محلی هم انتخابی نیستند، چیزی که محور اصلی استدلال طرفداران تمرکززدایی قدرت است.

حامد کرزی، رییس جمهوری پیشین و همچنین اشرف غنی، رییس جمهوری کنونی از تمرکز قدرت و دولت واحد نیرومند و متمرکز حمایت می‌کنند.

اما برخی از جناح‌ها و حزب‌های نیرومند سیاسی کشور از تمرکززدایی، نظام پارلمانی و افزایش قدرت نهادهای محلی دولت حمایت می‌کنند.