طالبان در بلخ اطلاعات اعضای خانواده ها را جمع آوری می کنند/دختران در معرض خطر ازدواج اجباری قرار دارند
پخش جدولهای درخواست معلومات شخصی در مورد اعضای خانوادهها از سوی طالبان در بلخ ساکنان این ولایت را نگران کرده است.
باشندگان بلخ به رسانه ها می گویند طالبان به بهانهی جمعآوری اطلاعات در مورد اعضای خانوادهها به منظور تأمین امنیت، در حال ترتیب لیست دختران جوان هستند.
منابعی که در پیوند به این مورد با رسانه ها صحبت کردهاند، با ابراز نگرانی از آغاز این کارزار میگویند این اقدام تنها بهخاطر ترتیب لیست دختران جوان راهاندازی شده است.
این منابع میگویند طالبان در جریان چند روز اخیر جدولی را خانهبهخانه توزیع کردهاند تا اطلاعات شخصی و تعداد اعضای خانوادهها، بهویژه دختران جوان را جمعآوری کنند.
باشندگان بلخ میگویند این کارزار تنها به منظور جمعآوری تعداد دختران جوان راهاندازی شده و احتمال خطر ازدواج اجباری از سوی اعضای این گروه را بیشتر میکند.
آنان میگویند با این تصمیم طالبان نگران سرنوشت دختران جوانشان هستند و از رهبری این گروه میخواهند که در مورد این تصمیم تجدید نظر کنند.
باشندگان شهر مزار شریف، مرکز ولایت بلخ میگویند در این جدول از آنان خواسته شده که تعداد دختران را با ذکر معلومات شخصی چون اسم، سن، شغل قبلی/فعلی و حالت مدنی درج کنند.
معصومه (مستعار)، یکی از باشندگان بلخ در گفتوگو با روزنامه اطلاعات روز میگوید پس از توزیع این جدول جهت جمعآوری معلومات شخصی، شب و روز وی یکسان شده و خواب ندارد.
این بانو میگوید پس از دریافت این جدول از سوی نمایندهی منطقه، ترس و نگرانیاش از طالبان دو برابر افزایش یافته و همواره نگران خود و دو خواهر جوانش است.
معصومه که نگرانی در چهره و دستان لرزانش نمایان است، میگوید: «این لیست بهخاطر معلومات دربارهی دختران است. میخواهند بدانند که چقدر دختر جوان در خانهها وجود دارد؛ بهخاطر امنیت نیست.»
این بانو میگوید ترتیب لیست دختران جوان در خانواده نگرانیشان را از خطر احتمالی ازدواجهای اجباری اعضای طالبان دو برابر کرده است.
معصومه میگوید در کنار تمامی محدودیتهای وضع شده در برابر فعالیت و حضور زنان در اجتماع، این تصمیم سبب شده تا وی مانند سایر بانوان تلاشش را برای بیرون شدن از افغانستان بیشتر کند.
معصومه میافزاید: «شب و روز فکر میکنم و تلاش میکنم تا بتوانم با کمک ویزههای پناهندگی خودم و خواهران جوانم را از دست این گروه نجات دهم. ممکن است امروز یا فردا بیایند و ما را به نکاح اجباری خود دربیاورند. چون از این گروه خشن، ازدواج اجباری بعید نیست.»
اما این تصیم طالبان، بیشتر از معصومه، زندگی را برای عبدالله (مستعار) که پدر چهار دختر جوان است دشوارتر کرده است.
وقتی دیدگاه وی را در مورد جدول توزیع شده از سوی طالبان پرسیدم، با ابراز نگرانی گفت: «آیندهی دخترانم در حال خرابتر شدن است. از درس محروم بودند اما فعلا ترس این را دارم که با آنان به زور عروسی نکنند.»
عبدالله میگوید تا هنوز دوبار از سوی نمایندهی منطقه که تحت کنترل طالبان کار میکند، این جدول را دریافت کرده اما ترس از این نگرانی سبب شده تا این لیست را تکمیل نتواند.
عبدالله همچنان میگوید: «من شخصا خاطرات تلخ از حکومت گذشتهی طالبان دارم. در آن زمان شاهد موارد ازدواج اجباری اعضای این گروه بودم. هنوز هم مثل یک کابوس یادم است. از دست این گروه هر کار ممکن است.»
عبدالله و معصومه تنها افرادی نیستند که نگرانی آرامش شب و روز شان را گرفته است، بلکه دهها باشندهی دیگر بلخ نیز از این وضعیت نگران اند.
برخی از آنان میگویند با توجه به وقوع موارد خشونتآمیز طالبان در برابر زنان، نکاح اجباری از سوی اعضای این گروه سبب شده تا آنان همواره نگران سرنوشت دختران جوانشان باشند.
پاسخ طالبان
اما در سوی دیگر طالبان با رد این نگرانیها پاسخ دیگری دارد و میگویند این اقدام به منظور معلومات جهت تأمین امنیت جان و مال شهروندان روی دست گرفته شده است.
محمدآصف وزیری، سخنگوی فرماندهی امنیهی طالبان در یکی از نشستهای خبری به رسانههای بلخ میگوید این نگرانیها بیاساس است و آنان برای شناسایی شبکههای جرمی و جمعآوری یک اطلاعات دقیق از ساکنان بلخ این روند را آغاز کردهاند.
سخنگوی فرماندهی امنیهی طالبان برای بلخ میگوید: «تمام این نگرانیها بیجا است. ما اطلاعات را جمعآوری میکنیم تا یک شناخت از مردم وجود داشته باشد. هیچ خطری متوجهی بانوان نیست.»
آقای وزیری همچنان بر محفوظ ماندن اطلاعات خصوصی شهروندان تأکید میکند و میافزاید: «تمام اطلاعات مردم پس از جمعآوری نزد قوماندانی امنیه حفظ است. هیچ فرد یا گروهی دسترسی ندارد. خاطر مردم جمع باشد.»
محمدآصف وزیری، سخنگوی فرماندهی امنیهی طالبان از رویدست گیری تدابیر جدی امنیتی برای تأمین امنیت شهروندان تأکید دارد و از باشندگان بلخ میخواهد که در راستای مبارزه با شبکههای جرم با نیروهای امنیتی طالبان همکاری کنند.
وزیری افزوده است: «تا زمانی که مردم با نیروهای امنیتی همکاری نکنند و این لیست را ترتیب نکنیم، نمیتوانیم دوست و دشمن را تفکیک کنیم. مردم باید با ما همکاری کنند.»
در همین حال یک منبع نظامی که به علت مشکلات امنیتی نمیخواهد هویت وی در این گزارش نشر شود، میگوید برای تأمین امنیت شهروندان نیاز به جمعآوری معلومات شخصی بهویژه دربارهی دختران نیست.
این منبع بهگفتهی خودش که نزدیک به ۵۰ سال عمر خود را در بخشهای نظامی و امنیتی سپری کرده است، میگوید: «اگر طالبان تصمیم یا اندیشهی منفی نداشته باشند، چرا سن دختران جوان را میخواهند بدانند؟ سنوسال بانوان چه تأثیر بر امنیت مردم دارد؟»
این نظامی بازنشسته نگرانی ساکنان بلخ را بهجا بیان میکند و میگوید طالبان همواره در سالهای گذشته در مناطقی که تحت کنترل شان بوده متهم به ازدواجهای اجباری و دهها مورد از خشونت با زنان بودهاند.
بیاعتمادی میان مردم و طالبان
در همین حال برخی از فعالان حقوق زن میگویند که بیاعتمادی میان حکومت سرپرست طالبان و مردم و وضع محدودیت بر آموزش، تحصیل، کار و حضور معنادار زنان در جامعه سبب شده تا مردم در واکنش به هر تصمیم طالبان نگران شوند.
مبینه ساعی، یکی از بانوانی که سالها در بخش حمایت از حقوق زنان و آزادی بیان کار کرده است میگوید نبود یک ارتباط سالم و باورمندی مردم بالای طالبان باعث شده تا آنان نگران سرنوشت شان باشند.
بانو ساعی میافزاید که تصامیم طالبان میتواند بیشتر شهروندان غیرپشتون را نگران سازد. او میافزاید: «مردم، بهویژه اقوام تاجیک، ازبیک و در کل غیرپشتون، حق دارند که به علت بیباوریشان نسبت به طالبان در برابر هر تصمیم این گروه نگران شوند.»
باشندگان بلخ در حالی از توزیع این جدولهای معلوماتی نگران آیندهی دخترانشان هستند که پس از به قدرت رسیدن طالبان، زنانی که روزگاری نیمی از پیکر جامعه بودند، دستخوش تحولات گسترده شدهاند.
محروم شدن دختران بالاتر از صنف ششم از مکتب، منع زنان از حق کار، تعلیق تحصیل دختران در دانشگاهها، برخورد خشن با زنان از سوی طالبان، لتوکوب بانوان، وضع محدودیت بر گشتوگذار و دهها مواردی از این قبیل در برابر زنان، زندگی آنان را تاریک کرده است.
در کنار این همه محدودیتها علیه زنان، نهادهای حامی حقوق بشر بهویژه حقوق زنان، بهشمول سازمان عفو بینالملل، دیدبان حقوق بشر و دهها نهاد دیگر از خشونتهای بدتر در برابر این قشر خبر دادهاند.
ازدواجهای اجباری، توسط اعضای طالبان با بانوان جوان و نوجوان، بازداشت، شکنجه و قتلهای هدفمند بانوان فعال از سوی طالبان، موارد دیگری است که این نهادها از وضعیت ناگوار زنان در زیر سایهی حاکمیت طالبان نگرانی کردهاند.
مسئولان این نهادها خواستار کاهش محدودیتها در برابر زنان شده و میگویند طالبان تمامی سیستمها و نهادهای را که برای حمایت از زنان ایجاد شده بود از بین بردهاند.
بهگفتهی نهادهای حامی زنان، این امر باعث شده در حالیکه طالبان موارد زیادی از خشونت، ازدواج اجباری و دهها موارد از نقض حقوق زنان را مرتکب میشوند، گزارش نشود.
با این همه نام افغانستان همواره در کنار جنگ، ناامنی و فقر و بیکاری، با پدیدهی زشت ازدواجهای اجباری نیز گره خورده و پس از به قدرت رسیدن طالبان این فرهنگ ناپسند دوباره رونق یافته است.
گرسنگی و بیکاری، خشونتهای خانوادگی، عدم آگاهی خانوادهها از حقوق اساسی فرزندان، موجودیت باورها و فرهنگهای ناپسند سنتی و مواردی از این قبیل از علتهای است که سبب شده تا زنان زیادی قربانی ازدواجهای اجباری و زیرسن شوند.