چرا ملا حسن آخوند از ریاست الوزراء طالبان کنار گذاشته شد؟

ملا هبت‌الله، رهبر طالبان، در تازه‌ترین حکمِ خود مولوی عبدالکبیر را به عنوان رییس‌الوزرا به جای «ملامحمد حسن آخند» تعیین کرده است.
سخن‌گویان طالبان در گفتگو با رسانه‌ها علت این جایگزینی را بیماری و کهولتِ سن خوانده‌اند.
حکومت طالبان یک حکومت توتالیتر و استبدادی است. در حکومت‌های استبدادی بسیار شنیده‌ایم وقتی دست به تصفیه و پاک‌سازی‌های درونی زده‌اند اغلب همین طوری بهانه کرده‌اند که جلالت‌مآب فلانی بیمار بود. پس در عقب این برکناری باید در جستجوی علل و عوامل دیگری بود.

این عوامل چیست؟
از دی‌شب بدین سو که من دیدگاه‌های دوستان را می‌خوانم اغلب چند دلیل برای این برکناری و جای‌گزینی مطرح می‌گردد:

دیدگاه اول
یک دیدگاه این است که برکناری ملا محمد حسن آخند چراغ سبزی است برای جامعه جهانی مبنی بر این‌که این گروه قصد دارد به مطالبات آنان پاسخ مثبت بدهد. مطالبات جامعه جهانی از طالبان، یکی تشکیل حکومت فراگیر و دیگر هم رعایت حقوق زنان است. کسانی که این دیدگاه را مطرح می‌کنند می‌گویند که ملا حسن از نسلِ اول طالبان و به شدت مخالف حقوق زنان است. حتا از او روایت شده که گفته است: «تا هنگامی که من رییس‌الوزرا باشم، اجازه نمی‌دهم دختران به مکتب بروند.» در مقابل، کسی که جای‌گزین او شده است دیدگاه‌های به‌روزتر دارد. چندی پیش همه ما در اخبار خواندیم که مولوی کبیر حتا از برگزاری انتخابات طرفداری کرده بود.
آن‌هایی که این نظریه را مطرح می‌کنند، برکناری او را یکی از نتایج سفر نخست وزیر قطر به قندهار می‌دانند که گفته می‌شود در این سفر پیام کشورهای غربی با طالبان شریک گردیده است.

دیدگاه دوم
اما دیدگاه دوم این است که این جای‌گزینی در واقع پاسخی است به اعتراضات شماری از طالبان مبنی بر این‌که قندهاری‌ها همه‌ی کرسی‌های حکومت را در انحصار گرفته‌اند.
حکومت طالبان نه تنها از سوی سایر اقوام متهم به تک‌حزبی‌بودن و تک‌قومی بودن است، بلکه حتا شماری از بزرگان این گروه، تیم قندهاری‌ها را متهم به انحصارگرایی می‌کنند.
گفته می‌شود اکثریت اعضای کابینه طالبان را نورزایی‌ها و اسحاق‌زایی‌ها تشکیل می‌دهد و این باعث گردیده است که حتا خود طالبان نیز از نحصارگرایی قندهاری‌ها شکایت کنند. چندی پیش، سراج‌الدین حقانی، وزیر خارجه‌ی این گروه، گفته بود که حکومت طالبان از سوی شاگردان یک مدرسه انحصار شده است.
آن‌هایی که این دیدگاه را مطرح می‌کنند، می‌گویند مولوی کبیر یک پشتون غلزایی و از جمله ناقلین مستقر در شمال کشور است و تقرر او به جای ملاحسن در واقع برای آن صورت گرفته است تا از انتقادها مبنی بر انحصار حکومت توسط قندهاری‌ها کاسته شود.
این دودیدگاه در حال حاضر در شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌گردد. این‌که واقعا در پُشت پرده چه خبری است، هنوز زود است در باره‌اش قضاوت کرد.