اظهارات دو پهلوی ترامپ و بزرگ‌نمایی جنگ افغانستان

دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده در جریان دیدار رسمی‌اش با عمران خان صدراعظم پاکستان اظهارات ضد و نقیضی مبنی بر جنگ افغانستان و همکاری‌های پاکستان در مسئله‌ی صلح داشته است. این در حالی‌ست که قبلا آقای ترامپ و سائر بزرگان سیاسی امریکا از عدم صداقت و تعهد پاکستان در قبال تروریست‌پروری این کشور و بازی کردن با مسئله‌ی صلح، واکنش‌های تند و جدی به نشانی پاکستان حواله می‌کرد.

چندی قبل کمک بیش از دوصد میلیون دالری امریکا به پاکستان به تعویق افتاد و رئیس جمهور ترامپ دلیل تعویق کمک‌ها را همکاری پاکستان با گروه‌های تروریستی عنوان کرده بود.

زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان و مایک پمپئو وزیر خارجه این کشور نیز در قبال سیاست پنهانی پاکستان در امر تروریزم پروری و بی‌ثبات سازی افغانستان انتقادهای تندی را حواله این کشور کرده بودند. از مدت هفت ماه به این‌سو که پروسه صلح افغانستان سرعت بیش‌تری یافته است، تا کنون روابط امریکا با پاکستان دچار کش و قوس‌های جدی بوده است، درهیچ مقطع زمانی هفت ماه اخیر، شاهد چنین موضع‌گیری صریح ایالات متحده به نفع پاکستان نبودیم این در حالی‌ست که در همین دو هفته‌ی قبل نیز مقام‌های امریکایی کشور پاکستان را در نا امن سازی افغانستان دخیل دانسته بود و از این کشور خواسته بود تا در روند حمایت شفاف از پروسه صلح کمک و همکاری کند.

افغانستان به عنوان یک کشور مستقل با وجهه بین المللی دارای جایگاه حقوقی دولت – کشور در سازمان ملل است، همکاری متقابل امریکا و افغانستان در امر مبارزه با تروریزم مبتنی بر تعهدات و میثاق‌های بین المللی است. دو کشور در طول هفده سال مبارزه با هراس‌افگنان تا کنون قربانی‌های زیادی از خود بر جا گذاشته است و از آن زمان تا کنون این نبرد تنگاتنگ بر علیه دشمن مشترک پایان نیافته است.

ورود امریکا به افغانستان با موافقت مردم افغانستان صورت گرفت، در آن زمان خطر تروریزم جهانی و شبکه القاعده تا حدی وسعت یافته بود که حتی کاخ سفید را در ایالات متحده نیز آرام نگذاشته بود، حضور القاعده در افغانستان تحت حمایت رژیم پاکستانی طالبان منجر به تهدید جهانی شده بود و دو کشور افغانستان و امریکا به اتفاق هم علیه این پدیده‌ی شوم تاریخ به مبارزه برخواستند، در آن زمان، جنگنده‌های امریکا از هوا و مردم افغانستان از زمین علیه القاعده و طالبان وارد نبرد مسلحانه شده بودند که در یک همکاری تنگاتنگ و متقابل توانستند این غده‌ی سرطانی را از جغرافیای افغانستان دور کنند.

این‌که رئیس جمهور ترامپ در اظهارات خود گفته است که « ترجیح می‌دهد که با پاکستان همکار شود تا امریکا به جای عملی “ویران کننده” پیروز این نبرد شود.

“اگر ما بخواهیم که در نبرد افغانستان مبارزه کنیم، من می توانستم پیروز این نبرد در یک هفته شوم. من نمی خواهم که ده میلیون تن را بکشم. اگر من بخواهم که پیروز نبرد شوم، افغانستان از کره‌ی زمین محو و تمام خواهد شد.”

در واقع چنین اظهار نظر در شرایط کنونی آن هم توسط رئیس جمهور یک کشور ابرقدرت که همکار استراتژیک دولت افغانستان به حساب می‌آید به طور کامل احساساتی و به دور از واقعیت‌های موجود است. کشور افغانستان در طول چندین دهه جنگ و درگیری با ابرقدرت‌های دنیا، هیچ‌گاه تسلیم زور و جبر نشده است، تجاوز انگلیس به افغانستان که در آن زمان با تمام تجهیزات و ساز و برگ نظامی شان وارد شدند چون برای افغان‌ها قابل تحمل نبود با جواب دندان شکن از کشور رانده شدند، اتحاد جماهیر شوروی به عنوان ابرقدرت بلوک شرق که حامیان داخلی خود در افغانستان را نیز داشتند ولی چون اکثریت افغان‌ها با آنان مخالف بود، با رسوایی مجبور به فرار شدند؛ اما ایالات متحده طی تفاهم دو جانبه با مردم افغانستان به هدف محو تروریزم اجازه ورود به کشور برای شان داده شد و از آن زمان تا کنون هر دو کشور با رعایت حسن همکاری، مشترکا در برابر پدیده‌ی افراط گرایی مبارزه کرده اند؛ لذا دربدبینانه‌ترین حالت، اگر آقای ترامپ در مخیله و توهّم اش « تسلط بر افغانستان با شیوه‌ی زور » را گنجانده باشد، یک باور بی اساس و کاذب است که با این تخیلات، باعث ایجاد تنش میان دو کشور همکار خواهد شد.

بهتر است که دولت ایالات متحده در عوض تکیه کردن به همکاری استراتژیک پاکستان، به تقویت روابط طولانی مدت‌اش با افغانستان بازنگری کند؛ چون کشور افغانستان به عنوان ثقل مهم جغرافیای منطقوی نقش قابل ملاحظه‌ی در معادلات جهانی دارد و پاکستان یگانه کشوری است که رشد و بقای خود را از مجرای پرورش تروریزم در منطقه و جهان تثبیت کرده است، اگر گروه‌های تند رو از این کشور برچیده شود، آنان برگ برنده‌ی در چانه‌زنی‌های منطقه و جهان در دست نخواهند داشت.

لذا چنین به نظر می‌رسد که سخنان آقای ترامپ بیش از آن‌که جنبه عملی داشته باشد در حد لفاظی است که می‌تواند خوراک رسانه‌ی محسوب گردد و بُعد احساسی آن نیز پر رنگ تر است، پاکستان دوست افغانستان و ایالات متحده نخواهد شد؛ بلکه یگانه را‌ه کشاندن این کشور به روابط مسالمت‌آمیز اعمال فشار بین المللی است.

مختار سجادی/ رشد