انفجارهای پی‌هم و مذاکرات صلح، تناقضات دو سویه

جنرال جوزف دانفورد رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا و زلمی خلیلزاد نماینده ویژه این کشور برای صلح افغانستان به کابل آمده اند، همزمان با ورود دانفورد به کابل، سه حمله انتحاری و انفجاری در نقاط مختلف کابل انجام شد که پیامد آن، منجر به تلفات مردم ملکی گردید.

سفر این دو مقام آمریکایی در حالی صورت می‌گیرد که تلاش‌ها برای ادامه روند مذاکرات صلح جریان دارد در همین حال، مایک پمپئو وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا در تماس تلفنی با رئیس جمهور غنی گفته است که او جنرال جوزف دانفورد، رییس ستاد مشترک ارتش امریکا و زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی ویژه‌ی این کشور برای صلح افغانستان را به‌منظور بحث درباره‌ی گام‌های بعدی مسیر صلح و جزئیات آن، به کابل فرستاده است.

این در حالیست که رئیس جمهور ترامپ در هفته‌ی قبل، با توسل به ادبیات سیاسی خشن، خود را برنده‌ی یک هفته‌ی جنگ افغانستان اعلام کرده بود و گفته بود که اگر بخواهم در یکهفته برنده‌ی این جنگ هستم؛ اما نمی‌خواهم که ده میلیون انسان کشته شود. این اظهارات آقای ترامپ، خشم مردم افغانستان را برانگیخت، ارگ ریاست جمهوری با نشر اعلامیه‌ی خواهان وضاحت در مورد اظهارات ایشان شد و نیروهای سیاسی – مدنی افغانستان نیز با واکنش‌های جدی، این اظهارات را عوام گرایانه و احساساتی عنوان کردند.

با این حال، در ظرف زمانی کمتر از سه روز، این دو مقام آمریکایی یکی به دنبال دیگری وارد افغانستان شدند تا به گفته خودشان روند پروسه صلح را تسریع بخشند. صلح افغانستان از هفت ماه بدینسو در حد مذاکرات پشت پرده شتاب بیشتری گرفته است که تا کنون، هفت بار نماینده‌گان آمریکا و طالبان با هم گفتگو کرده اند و سه بار نیز سیاسیون غیر دولتی افغانستان با طالبان روی میز مذاکره نشسته اند؛ هر چند نماینده ایالات متحده در امور صلح، از پیشرفت این مذاکرات و نتایج آن، اظهار خوشبینی کرده بود؛ اما آنچنان که از عملکرد گروه طالبان آشکار است، این مذاکرات نتیجه‌ی دلخواه توافق صلح را در پی نداشته است.

حملات انتحاری و انفجاری گروه طالبان، در جریان مذاکرات و بعد از آن، در افغانستان جریان داشته است، این گروه تا کنون کمترین انعطاف پذیری در کاهش حملات و یا هم تن دادن به آتش بس از خود نشان نداده است.

ابهام در پیشبرد پروسه صلح و نا معلوم بودن سرنوشت این پروسه، باعث نگرانی مردم افغانستان شده است، در سومین نشست بین الافغانی که با حضور ۵۳ نفر از افغانستان و تعدادی از نمایندگان طالبان در دوحه پایتخت قطر انجام شد در نهایت به یک توافقنامه هشت ماده‌ی دست یافتند که رعایت مواد آن دو جانب را ملزم ساخته بود که تا زمان نتیجه نهایی صلح باید رعایت گردد؛ اما آن گونه که شاهد هستیم، گروه طالبان نه تنها به رعایت مواد این قطعنامه عملی کردند؛ بلکه خلاف آن را با حملات ممتد و جنگ‌های خونین، به پیش می‌برد.

به نظر می‌رسد که اظهارات خوشبینانه خلیلزاد از نتایج مثبت مذاکرات صلح با حملات خونین طالبان کاملا در تناقض قرار دارد، اگر نتایج این مذاکرات مثبت بوده است، چرا عملکرد طالبان خونبار است، در عرف مذاکره و دیپلماسی، اگر دو جانب گفتگو کننده بتوانند رضایت همدیگر را جلب کنند، عملکرد خلاف جریان مذاکرات را در خارج از جلسه انجام نمی‌دهند؛ لذا با این حالت، وضعیت صلح افغانستان نگران کننده و سئوال برانگیز است، ایالات متحده به رهبری آقای ترامپ، در صلح افغانستان کاملا شتاب‌زده و عجول عمل می‌کنند.

اگر مولفه‌های صلح با تمام ریز موارد آن، که شمولیت کشورهای منطقه و صداقت پاکستان را نیز در خود می‌پرواند، به طور شفاف و واضح عملی نگردد، نه تنها صلح در افغانستان حاکم نمی‌گردد؛ بلکه بیم آن می‌رود که افغانستان یکبار دیگر به پایگاه امن تروریستان تبدیل گردد.

خواب‌های پریشان طالبان مبنی بر تسلط کل افغانستان توسط این گروه کماکان به قوت خودش باقی است، آنچنان که از ظاهر امر پیدا است، آنان داعیه‌ی تسلط حداکثری بر افغانستان را در ذهن دارند، راهبرد این گروه در قبال تثبیت حاکمیت امارت خود خوانده شان بر جغرافیای افغانستان عقب گرد نداشته است، این موضوع را عملا شاهد هستیم که از زمان ورود نیروهای بین المللی به افغانستان، هر سال نسبت به قبل عملیات آنان قوت بیشتری می‌گیرد، بعضی مقام‌های پیشین دولت آمریکا نیز تصامیم عجولانه آقای ترامپ در قبال صلح افغانستان شاکی اند.

همین دیروز جمعه مایک مولر معاون پیشین سی آی ای از پیامدهای بد تلاش‌های کنونی صلح واشنگتن با طالبان هشدار داد او گفت که گفتگوهای کنونی میان ایالات متحده و طالبان نوعی بازی است که به راحتی راه خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را باز می‌کند. آقای مولر به این باور است که ترمپ می‌خواهد تا شتابان به سوی یک توافق برای پایان جنگ حرکت کند اما بی خبر از آن که چنین توافقی صلح را تأمین نخواهد کرد.

به گفته‌ی او، رییس جمهور ترمپ گفته است که طالبان خسته شده اند اما این درست نیست زیرا طالبان نسبت به هرزمان دیگر پس از حمله‌های یازده‌هم سپتمبر بخش‌های بیشتر را کنترول می‌کنند و به دنبال کنترول کامل بر افغانستان همچون یگانه حزب در آن کشور هستند. وی می‌گوید که طالبان نسبت به هر زمان دیگر پس از حمله‌های یازده‌هم سپتمبر بخش‌های بیشتر را در افغانستان کنترول می‌کنند.

اینکه آقای مولر از کنترل حد اکثر خاک افغانستان توسط طالبان سخن می‌گوید امر دور از واقعیت است؛ چون این گروه فقط به جنگ‌های پارتیزانی مبتنی بر ارعاب و وحشت رو آورده اند، تا کنون به صورت رسمی کدام ولایت را هم در اختیار ندارند؛ اما اگر عملکرد نسنجیده و عجولانه‌ی آقای ترامپ مورد بازنگری سیاستمداران آمریکا قرار نگیرد، بیم آن می‌رود که طالبان با روحیه مضاعف، پایگاه امنی برای خود دست و پا کنند؛ لذا یگانه راه رسیدن به صلح، سرکوب قاطعانه این گروه، همزمان با پیشبرد این مذاکرات است ورنه در قبال صلح شک و تردید ها بیشتر می‌گردد و طالبان در موقعیت بهتری قرار خواهند گرفت.