تا کنون تنها نُه نامزد مصارف مالیشان را گزارش دادهاند
تنها نه نامزد از میان هفده نامزد انتخابات ریاست جمهوری گزارش ابتدایی مصارف مالی کمپینهای انتخاباتیشان را به کمیسیون مستقل انتخابات سپردهاند.
بر اساس کارشیوه داخلی تنظیم امور مالی مبارزات انتخاباتی نامزدان ریاست جمهوری، دستههای انتخاباتی مکلف هستند که از مصارف مالی کمپینهای انتخاباتیشان در جریان دو ماه کارزارهای انتخاباتی در دو نوبت به کمیسیون مستقل انتخابات گزارش دهند.
طبق ماده هفتم کارشیوه داخلی بخش تنظیم امور مالی مبارزات انتخاباتی نامزدان، گزارش نخست در روزهای ۳۰ تا ۳۵ دورهی مبارزات انتخاباتی (چهارم تا هشتم ماه سنبله سال جاری) و گزارش دومی باید در دورهی سکوت (۴۸ ساعت قبل از روز انتخابات) در اختیار کمیسیون مستقل انتخابات قرار گیرد.
با این حال، مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات میگویند که اکثر نامزدان انتخابات ریاست جمهوری گزارش مالی انتخاباتیشان را به کمیسیون مستقل انتخابات نسپردهاند؛ در حالی که باید گزارش نخست مصارف مالی همه نامزدان روز جمعه، هشتم سنبله، به این کمیسیون میرسید.
جعفرعلی نوری، رییس بخش حقوق کمیسیون مستقل انتخابات، روز جمعه، هشتم سنبله، به روزنامه ۸صبح گفت که حکیم تورسن، غلامفاروق نجرابی، و هفت تن دیگر که نامهایشان امروز نشر میشود، نُه نامزدی هستند که گزارش ابتداییشان را به این کمیسیون سپردهاند. رییس بخش حقوق کمیسیون مستقل انتخابات ابراز امیداوری کرد که تا آخر شب نامزدان باقیمانده نیز گزارشهای ابتدایی مصارف مالیشان را در اختیار کمیسیون مستقل انتخابات قرار دهند.
این در حالی است که کمیسیون مستقل انتخابات، سقف هزینه دو ماه کارزارهای انتخاباتی برای هر نامزد انتخابات ریاست جمهوری را حدود ۴۴۲ میلیون افغانی تعیین کرده است. بر اساس طرزالعمل انتخاباتی، مصرف بیش از سقف تعیین شده، تخطی شمرده میشود. از این رو کمیسیون مستقل انتخابات مکلف است که میزان مصارف کارزارهای انتخاباتی را نظارت و ارزیابی کند تا نامزدان انتخابات ریاست جمهوری، بیش از سقف تعیین شده مصرف نکنند.
در جریان کارزارهای انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ میلادی، سقف هزینه کارزارهای انتخاباتی برای هر نامزد حدود ۱۰ میلیون افغانی پیشبینی شده بود؛ اما در انتخابات کنونی این رقم به ۴۴۲ میلیون افغانی افزایش یافته است.
در همین حال نهادهای ناظر بر روند انتخابات، عدم ارایه گزارش مصارف مالی کمپینهای انتخاباتی از سوی نامزدان را مورد انتقاد قرار داده میگویند که نامزدان نسبت به کارشیوه انتخابات بیتوجهاند.
یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان یا «فیفا» در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت که گزارش ندادن از میزان مصارف کمپینهای انتخاباتی، نادیده گرفتن اصول پروسه انتخابات است. او تصریح کرد که نامزدان انتخابات ریاست جمهوری در قسمت عایدات و مصارفشان مشکل دارند، از این رو آماده حسابدهی به کمیسیون مستقل انتخابات نیستند. به گفته آقای رشید، نامزدان در تلاشاند که وقتکشی کنند و به نحوی برایشان وقت بخرند تا ساختهکاری کنند.
رییس اجرایی فیفا تصریح کرد، کاری که شفاف و عاری از تقلب صورت گرفته باشد، مطابق قانون و اصول به پیش میرود. او گفت: «حتماً مشکل وجود دارد و نامزدان هراس دارند که اگر در این مقطع حساب دهند، ممکن است که اشتباهات را نشان دهند که فردا حسابدهی آن مشکل شود.» او نامزدان را متهم کرد که اکنون در تلاشاند تا گزارشی را آماده کنند که اصلاً قابل اعتبار و باور نباشد.
آقای رشید از سویی هم یادآور شد که نامزدان براساس کارشیوه انتخابات مکلفاند به کمیسیون مستقل انتخابات از مصارف مالی کمپینهای انتخاباتیشان گزارش دهند. همچنان برای کمیسیون مستقل انتخابات مشخص کنند که منابع مالی خود را از کجا آوردهاند و به چه میزان در کارزارهای انتخاباتیشان مصرف کردهاند.
کارزارهای انتخاباتی در ششم اسد سال جاری آغاز شد. قرار است این کارزارها تا چهارم ماه میزان ادامه پیدا کند. این روند تاکنون آنچنان که انتظار میرفت، گسترده نبوده است. شماری از نامزدان که کارزارهای انتخاباتیشان را آغاز کردهاند، سراسری نبوده و تنها در کابل و شماری از ولایات محدود برنامههای کمپینی داشتهاند.
قرار است انتخابات ریاست جمهوری در ششم میزان برگزار شود. در این دور انتخابات ۱۸ برای احراز کرسی ریاست جمهوری نامزد کرده بودند. از این میان با پیوستن زلمی رسول به دستهی انتخاباتی «دولتساز» به رهبری اشرف غنی، شمار این نامزدان به ۱۷ تن کاهش یافت.