تعاملات با حوزه خلیج؛ تضمین کننده صلح به مالکیت افغان‌ها
حکومت وحدت ملی از آوان شکل گیری اش بر علاوه چالش¬های داخلی که در ابتدا موجود بود، بیشترین نیروی اش را متمرکز بر سیاست خارجی و ایجاد روابط نیک با کشورهای منطقه و جهان معطوف داشت، همکی به یاد داریم که شکل گیری این حکومت در ابتدا با اختلافات سلیقوی شکر رنجی ها میان دو تیم انتخاباتی بر سر تقسیمات ساختار و صلاحیت آن، مدتی را در بر گرفت، دو تیم رقیب در انتخابات ریاست جمهوری بنا بر لزوم و صلاح دید تأمین منافع ملی، توافق کردند که به جای تشتت و از هم گسیختگی، باید تمامی جناح های دخیل در انتخابات به ایجاد حکومت وحدت ملی تن دهند که تا ممثل اراده قاطبه مردم افغانستان باشد و هیچ جریان تأثیر گذار، از سهیم شدن در قدرت محروم نشوند، لذا با وجود چالش های عدیده، مردم افغانستان به ایجاد حکومت همه شمول، نظر مثبت داشتند و بخاطر پیشرفت کشور و تحقق ثبات دائمی، با آغوش باز از ساختار و تقسیمات قدرت پذیرایی کردند.
در آن زمان، حالتی در کشور حاکم بود که رعب و وحشت ناشی از واگذاری جنگ ها به نیروهای افغان و خروج نیروهای بین المللی از سوی دیگر بحران زا شده بود، مردم نگران بودند که مبادا با خروج نیروهای بین المللی و واگذاری رهبری جنگ به نیروهای افغان، کشور یکبار دیگر به کام بحران حکومت افراطی طالبانیسم سقوط کند، از جانب دیگر کمرنگ شدن کمک های نقدی بین المللی بر چالش موجود می افزود و افغانستان را به لحاظ اقتصادی نیز مورد مشقت و سختی قرار داده بود، همزمان با شکل گیری این حکومت، بر علاوه مشکلات داخلی و اختلافات مقامات، گزینه های عمده رهبری جنگ توسط نیروهای افغان و افت چشم گیر کمک های میلیاردی که در زمان حکومت آقای کرزی سیل آسا به افغانستان سرازیر می شد، کماکان مردم را دچار وحشت و دست پاچه گی نموده بود؛ لذا با وجود چنین وضعیت بحرانی، چرخه حکومت به حرکت در آمد و طی گذشت چارسال، سردمداران موفق شدند افغانستان را روی پا نگهدارند و بیشتر از قبل وجهه سازمانی و بین المللی اش را با چهره ی بهتر به جهانیان معرفی نماید.
نمی¬خواهیم بگوییم که ما به یک حاکمیت و حکومت ایده آل دست یافته ایم، همین اکنون هم مشکلات در ساختار و حاکمیت قانون موجود است، اشخاص و زورمندانی در کشور هستند که تا هنوز با دیکته به منیت¬ها و بافت¬های قومی – قبیلوی شان به عنوان زورمندان محلی، از رعایت قانون سرپیچی می¬کنند و در بسا موارد باعث دردسر پولیس ملی و مردم افغانستان می¬گردند، اما اراده حکومت در مهار چنین اشخاص به تمام مردم افغانستان پوشیده نیست، در این اواخر شاهد دستگیری اشخاص قانون گریز و زورمند بودیم که حتی تا مرز درگیری مسلحانه با نیروهای پیش رفتند و تن به تسلیمی در برابر قانون نمی¬دادند؛ ولی با عزم قاطع نیروهای امنیتی و حمایت مردم از قوانین نافذه در حصر قرار دارند که تلاش¬های مکرر نیروهای امنیتی در دستگیری قانون گریزان کماکان به قوت خود باقی است، و همینطور درون ساختار ادارات نیز گاهی شاهد فسادهای اداری هستیم که در بسا موارد اشخاصی که آلوده به فساد بودند و اسناد موثق آنان در دسترسی نهادهای عدلی و قضایی موجود بود، به میز محاکمه کشانده شدند و کماکان تا آنجایی که شاهد قضایا هستیم، انگیزه مبارزه با فساد اداری و تعدیل ساختارهای فساد آور، همچنان در دستور کار حکومت قرار دارد که بسیاری از این ساختارهای هزینه بردار و فاقد سود چشم¬گیر، با سائر نهادهای دولتی تلفیق شدند.
موارد فوق، اندکی از مشکلات داخلی افغانستان بود که حکومت با آن دچار بود؛ اما در سیاست خارجی، از آوان شکل گیری حکومت تا کنون، افغانستان موفق شده است که از ابعاد مختلف سیاسی – اقتصادی تعاملات دو سویه را با کشورهای منطقه و جهان مضاعف بسازد، ایجاد دهلیزهای هوایی، ترانزیت از طریق بند چاه بهار و تعاملات اقتصادی خرد و ریز دیگری با سائر کشورها، باعث گردید که کشور از منگنه ژئوپولیتیک و ژئو اکونومیک، مسیر گذار توسعه را بپیماید، ایجاد روابط نیک سیاسی – اقتصادی با کشور امارات متحده عربی و عربستان سعودی، یکی دیگر از دست آوردهای مهم منطقوی است؛ زیرا این کشور به عنوان یکی از کشورهای ثروتمند حاشیه خلیج، همیشه دارای نقش مهم در تعاملات اقتصادی و تحولات سیاسی افغانستان بوده و خواهد بود، در دیدار اخیر رئیس جمهور با شیوخ این کشورها، بر علاوه همفکری سیاسی در منطقه و افغانستان، در بعد اقتصادی نیز مثمر بود، امارات متحده عربی صادرات زعفران افغانستان را که نقش مهم در اقتصاد کشور دارد با دیده قدر نگریسته و آن را خریداری می¬نماید، بر علاوه، امضای تفاهمنامه همکاری میان افغانستان و امارات متحده عربی، در بخش¬های معارف، ورزش، معادن و زراعت نیز نوید بخش تعاملات و همکاری¬های بیشتر منطقوی است که اثرات قابل توجهی در ایجاد روابط نیک با کشورهای منطقه خواهد داشت.
به لحاظ سیاسی نیز استحکام روابط دو جانبه با امارات و عربستان، چشم انداز موفقیت افغانستان را در چانه¬زنی های صلح و حمایت منطقه از دولت افغانستان بیشتر می¬سازد؛ زیرا کشورهای حاشیه خلیج همیشه در تعاملات با پاکستان دست بالایی دارند، در دید و بازدید هیأت دولت با شیوخ امارات و عربستان، آنان با صراحت، حمایت شان را از دولت افغانستان در زمینه محوریت صلح اعلان نمودند، هر چند امارات متحده عربی در همسایگی اش با کشور قطر که این کشور نیز بالای پروسه صلح افغانستان موثر است، دچار کشیده¬گی ها و بعضی اختلافات جزئی اند؛ اما از سوی دیگر تعاملاتی در امور منطقوی و سیاسی شان دارند که کشور امارات می¬تواند با همکاری عربستان سعودی بنا بر ملاحظات منفعتی شان قطر را نیز به حمایت از دولت افغانستان بکشاند، از زمان جریان پروسه صلح تا کنون، امارات و عربستان بارها از طالبان خواسته اند که صلح باید با محوریت دولت افغانستان به جریان بیافتد و در غیاب دولت که یک نهاد معتبر داخلی و بین المللی است تحقق آن امکان پذیر نیست؛ اما طالبان با پیدا کردن حاشیه امن، که دوحه پایتخت قطر است از پیشنهاد آنان سر باز زدند، کشور قطر در افغانستان سفارت رسمی ندارد و همین امر باعث می¬گردد که دیپلماسی این کشور در قبال همکاری با افغانستان رویه سرد و بی روحی را بپیماید، اگر حکومت وحدت ملی بتواند دیپلماسی و تعاملات سیاسی با قطر را نیز در دستور کار خویش قرار دهد، امکان دارد که این کشور نیز سفارت خویش را در کابل بگشاید و روابط دیپلماتیک میان جانبین آغاز گردد؛ حکومت وحدت ملی به خوبی توانست که با ایجاد روابط حسنه با عربستان و امارات، حمایت آنان را جلب نماید؛ در تعامل دیپلماتیک با کشور قطر نیز موفق خواهد بود؛ زیرا این کشور نیز از اهمیت والایی در منطقه بر خوردار است و هم اکنون دفتر سیاسی گروه طالبان در این کشور فعالیت دارد، حکومت با تعامل سنجیده و منطقی که در آن، کشور قطر نیز منفعت خویش در آئینه روابط با افغانستان ببیند، موفق خواهد شد تا همانند عربستان و امارات، حمایت این کشور حاشیه خلیج را نیز به سوی خود جلب نماید و بر علاوه سائر موارد، نقش محوری صلح را در اختیار گیرد تا در میز مذاکره با طالبان، دست بالاتری داشته باشد.
بنا بر این مردم افغانستان به خصوص رسانه¬ها که صدای اکثریت است، بر علاوه انتقاد از فساد و چالش¬های موجود، در قبال حیثیت بین المللی افغانستان موضع تدافعی و حمایت گرایانه اتخاذ نمایند، انتقادها نیز باید به دور از اغراض شخصی و توأم با واقعیت باشد تا رسالت اطلاع رسانی خویش را اخلاق محور ادا نموده باشند و جایگاه بین المللی افغانستان را که خانه مشترک همه ماست تقویت بخشند، بعضی از رسانه¬های محترم، بر علاوه اینکه نقدهای غیر منصفانه را متوجه دولت می¬سازند در نشر دست آوردهای حکومت و نقاط قوت آن نیز چشم¬پوشی می¬نمایند که این امر به دور از رسالت رسانه¬ی است، قانون جذب ضمیر نا خود آگاه یک نکته جالبی را یاد آوری می¬کند، اینکه نباید به مسائل با دید منفی نگریست، در آنجا نویسنده اضافه می¬کند که اگر به حکومت هم با دید منفی بنگرید و فقط انتقاد را سرلوحه فکری تان قرار دهید، هم شما و هم حکومت موجود، دچار مشکلات می-گردید که تبعات آن، منجر به ایجاد چالش¬های خواهد شد؛ لذا اکنون در وهله سرنوشت ساز قرار داریم تلاش نمائیم تا به کمک همدیگر، دولت را که بر آیند خواست قاطع مردم افغانستان است در سیاست خارجی حمایت کنیم تا دست آوردهای گذشته را حفظ نمائیم.
احمد مختار قادری
