افغانستانبرگزیده های سایتتحلیلتیتر یک

ده‎‌ها مدرسه‎‌ی دینی غیررسمی، با ده‌‎ها فرد مسلح غیرقانونی درشمال کابل فعالیت دارند 

ولسوالی‎‌های میربچه کوت،‌ شکردره، قره باغ،‌ کلکان، استالف، فرزه و گل‎‎‌دره، هفت ولسوالی که در شمال کابل موقعیت دارند و بزرگ‌‎راه شمال افغانستان ازهمین ولسوالی‌‎ها می‌‎گذرد. دراین میان قره باغ و شکردره، بیش‌ترین مدارس را در خود دارند.

یافته‌‎های مرکز خبرنگاری تحقیقی پیک نشان می‌‎دهد که در هفت ولسوالی شمال کابل، ۵۵ مدرسه‌‎ی دینی غیررسمی فعالیت دارند که در بسیاری ازاین مدرسه‌‎ها، بین ۱ تا ۷ فرد مسلح غیرقانونی به‌‎گونه‌‎ی آشکار حضور دارند.

ولسوالی‎‌های میربچه کوت،‌ شکردره، قره باغ،‌ کلکان، استالف، فرزه و گل‎‎‌دره، هفت ولسوالی که در شمال کابل موقعیت دارند و بزرگ‌‎راه شمال افغانستان ازهمین ولسوالی‌‎ها می‌‎گذرد. دراین میان قره باغ و شکردره، بیش‌ترین مدارس را در خود دارند.

در هر یک ازاین ولسوالی‌‎ها، ۲ تا بیش‌‎تر از ۲۰ مدرسه‌‎ی دینی غیررسمی وجود دارد که در هرکدام آن، ۱۵۰ تا ۲۰۰ شاگرد‌ بین ۱۰ تا ۲۵ سال آموزش‌‎های دینی را فرا می‌‎گیرند. بسیاری ازاین شاگردان از ولایت‌‎های مختلف به‌‎این مدارس آمده‌‎اند.

یافته‌‎های پیک از داده‌‎ها و معلومات منابع، نشان می‎‌‌دهد که این مدارس نه‌‎تنها در وزارت معارف کشور ثبت و راجستر نیستند، بل‌‎که نصاب آموزشی آن‌‎ها نیز توسط مسوولان و آموزگاران این مدارس، ترتیب و تدریس می‎‌شود.

یک تن از آموزگاران مدرسه‌‎ی دینی خصوصی (جامعه‌‎الاسلامیه) در ولسوالی قره‌‎باغ، می‌‎گوید که تدریس قرآن‌‎کریم، نیازی به‌‎اجازه و ثبت و راجستر ندارد و آن‌‎ها به‌‎جز تدریس قرآن و مضامین دینی، فعالیت دیگری ندارند.

این آموزگار، هم‌‎چنان تاکید دارد که نصاب آموزشی آنان در مقایسه با نصاب آموزشی مدرسه‎‌های دولتی، مکمل و پیش‎‌رفته‌‎است و به‌‎همین دلیل، بسیاری از طالبان دین به‎‌جای مدرسه‌‎های دولتی به مدرسه‌‎های خصوصی رجوع می‌‎کنند.

اما وزارت معارف نمونه‌‎ای از نصاب آموزشی یکی ازاین مدرسه‌‎های غیررسمی را، نادرست خوانده و تاکید دارد که فعالیت هرگونه نهاد آموزشی بدون مجوز رسمی این وزارت، غیرقانونی است.

خبرنگار پیک تلاش کرده که با هریک از شاگردان، آموزگاران و مسوولان این مدرسه‌‎ها گفت‌‎وگوی تصویری داشته باشد؛ اما بیش‎‌تر مسوولان این مدرسه‌‎ها نه‌‎تنها که حاضر به‌‎گفت‌‎وگو نشده‌‎اند، بل حتا مانع مصاحبه با آموزگاران وشاگردان مدرسه نیز شده‌‎اند.

چنان‌‎که یکی از آموزگاران مدرسه‌‎ی «سیدنا عثمان بن عفان» در ولسوالی قره باغ ولایت کابل، زمانی‎‌که درحال گفت‌‎وگو با خبرنگار پیک بود؛ مسوول مدرسه او را مورد ضرب و شتم قرار داد و افزون‌‎بر ناسزاگویی به‌‎خبرنگار پیک، اجازه‌‎ی تصویربرداری‌‎هم داده نشد.

مدرسه‎‌‎ی دینی جامعه‌‎الاحناف، یکی دیگر از مدرسه‎‌های غیررسمی در ولسوالی شکردره‌‎ی کابل‌‎است که نزدیک به دوصد کودک و نوجوان ۷ تا بالاتراز ۲۰ سال درآن مشغول آموزش‎‌های دینی هستند.

مفتی محمد نعمان مسوول این مدرسه، به خبرنگار پیک می‌‎گوید که این مدرسه بیش‌‎تر از ده سال به‌‎این‎‌سو در بخش‎‌های آموزش قرآن و دیگر مضامین دینی فعالیت دارد.

او هم‌‎چنان درباره‌‎ی افراد مسلح که در مقابل دروازه ورودی مدرسه مجهز با کلاشینکوف نشسته بودند، گفت که آنان زیر تهدید گروه ‎داعش قرار دارند و به‌‎خاطر حفاظت از خود شان افراد مسلح دارند.

درباره‌‎ی این‎‌که ازکجا اسلحه به‌‎دست آورده اند؟ چه‌‎مقدار اسلحه و مهمات باخود دارند و آیا جواز رسمی اسلحه دارد یا نه؟ چیزی نمی‎‌گوید. اما سخن‌‎گوی وزارت امور داخله‌‎ی کشور می‌‎گوید که جواز حمل هیچ‌‎گونه جنگ‌‎افزار به‌‎این مدرسه‌‎ها داده نشده‌‎است.

محمد یعقوب ۱۲ ساله باشنده‌‎ی اصلی ولسوالی گذره‌‎ی ولایت هرات که از دو سه ماه به‌‎این‎‌سو دراین مدرسه مشغول یادگیری حفظ قرآن‌‎کریم است، می‌‎گوید:

« د منطقه ما هم مدرسه است، ولی پدرم خواست که دراین‎جا سبق بخوانم ».

به‌‎گفته‌‎ی خودش، تا صنف پنجم در زادگاهش مکتب خوانده‌‎است؛ اما ازاین پس می‌‌‎خواهد که تنها حافظ قرآن‌‎کریم باشد.

او گفت: « ازین پس نیازی به ادامه‌‎ی آموزش در مکتب ندارم ».

 مصارف و منابع مالی

شاگردانی‌‎که دراین مدارس درس می‎‌خوانند، غذای سه وقت و خواب‎‌گاه شان نیز در داخل همین مدرسه‌‎ها فراهم می‌‎شود. شماری اندک ازاین مدرسه‎‌ها، از شاگردان شان دو تا سه هزارافغانی فیس سالانه می‌‎گیرند؛ اما در بیش‎‌تر مدرسه‎‌ها رایگان است.

باوجود این‎‌که خبرنگار پیک تلاش کرده است تا مصارف دقیق و منابع درامد این مدرسه‌‎ها را واضح بسازد؛ ‌اما هیچ یک حاضر به ارایه پاسخ‌‎های دقیق دراین باره نشده‌‎است. کرایه جای‌‎داد، کمک‌‎های مالی تاجران ملی و موادخوراکی باشنده‎‌های محل، ظاهرن از منابع عمده‌‎ی مالی این مدرسه‌‎ها گفته شده‌است.

اما فوزیه ناصریار عضو مجلس نمایندگان، منبع درامد این مدرسه‌‎ها را مجهول می‌‎داند. به‎‌گفته وی، احتمال دارد برخی ازاین مدرسه‌‎‎ها منابع مالی پنهان بیرونی‌‎هم داشته باشند. ادعای‎‌که ازسوی مسوولان مدرسه‎‌ها رد شده‌است.

 رابطه‌‎ی مدرسه و ناامنی

میزان رویدادهای امنیتی در بزرگ‎‌راه کابل – شمال در امتداد ولسوالی‌‎های قره باغ و شکردره در هفته‌‎های پسین افزایش یافته است و درحال‎‌حاضر، حتا سفرهای برخی‎‌از مقام‌‎های دولتی دراین جاده، به‌‎ساده‌‎گی ممکن نیست.

حمله‌‎های مسلحانه،‌ ماین گذاری،‌ ترور و پخش شب‎‌نامه‌‎ها، از مواردی‎‌اند که در برخی ازاین ولسوالی‌‎ها گزارش شده‌‎است. منابع امنیتی، بیش‌‎ترین رویدادهای ضدامنیتی را در ولسوالی‌‎های شمال کابل، به گروه‌‎های طالبان و داعش نسبت داده‌‎اند.

درهمین‌‎حال، برخی از منابع محلی حضور افراد مسلح در مدرسه‌‎های غیررسمی ولسوالی‌‎های شمال کابل را، مشکوک توصیف کرده و این مدرسه‌‎ها را محل سربازگیری برای مخالفان مسلح دولت و دلیل ناامنی در حومه‌‎ی پایتخت می‌‎دانند.

شاه‌‎‌رسول فایق ولسوال پیشین شکردره به‌‌‎خبرنگار پیک می‎‌‌گوید که بسیاری از افراد مربوط به‌‎‌این مدرسه‌‎ها جنگ‎‌افزار غیرقانونی دارند و هرازگاهی با پخش شب‎‌نامه‌‎ها و حمله‌‎های مسلحانه بر افراد دولتی و نیروهای امنیتی، امنیت را در منطقه مختل می‎‌سازند.  آقای فایق، مسوولان محلی به‌‎ویژه نیروهای امنیتی را در امر نظارت ازاین مدرسه‌‎ها و جلوگیری از فعالیت مسلحانه و غیرقانونی آنان، عاجز و ناتوان دانسته می‎‌افزاید که حکومت، هیچ کنترول و نظارتی برفعالیت این مدارس ندارد.

به‌‎گفته یک منبع امنیتی در ولسوالی قره‎‌باغ؛ اطلاعات آن‌‎ها نشان می‎‌دهد که بسیاری از افراد مسلح ساکن در مدرسه‌‎های مرکز و روستاهای این ولسوالی، مربوط به طالبان وگروه داعش اند. اتهامی‌‎که ازسوی مسوولان مدرسه‌‎های غیررسمی رد شده‌‎است.

پولیس کابل دراین باره چیزی نمی‎‌گوید؛ اما وزارت امورداخله افزایش حرکت‌‎های تخریبی و هراس‌‎افگنی را در برخی از ولسوالی‌‎های کابل می‌‎پذیرد و تاکید می‌‌‎کند که در نتیجه‌‎ی عملیات نظامی، تهدیدهای امنیتی دراین مناطق کاهش یافته‌‎است.

چیزی‌‎که برخی از نمایندگان مردم در پارلمان و باشنده‌‎های محل، نادرست می‎‌خوانند و نیروهای امنیتی را به ناتوانی در تامین امنیت و جلوگیری از فعالیت افراد مسلح غیرمسوول و مربوط به گروه‌‎های مخالف دولت متهم می‎‌کنند.

فوزیه ناصریار نماینده‌‎ی کابل در مجلس نمایندگان می‌‎گوید که نه‌‎تنها کودکان خوردسال، بل‌‎که شمار زیادی از جوانان و افراد ناشناس نیز، از مناطق مختلف کشور دراین مدرسه‌‎‌ها جابه‌‎جا شده و افزون‌‎بر ترغیب و تحریک اذهان کودکان و نوجوانان به‌‎سوی افراطیت و خشونت، هرازگاهی دست به اعمال هراس‎‌افگنانه می‎‌زنند.

نورالله باشنده‌‎ی مرکز ولسوالی شکردره، می‎‌گوید که افراد مسلح مربوط به طالبان با پخش شبنامه‌‎های کتبی از آن‌‎ها خواسته‌‎اند که هرچه زودتر خانه‌‎های شان را ترک کنند.

او درحالی‎‌که به‌‎گفته‌‎ی خودش، هیچ کار و وظیفه‌‎ای در هیچ نهاد دولتی ندارد و یک کسبه‎‌کار عادی‎‌است، می‎‌افزاید:

« چندین خانواده از دوستان و نزدیکان ما به‎خاطر همین تهدیدها و شبنامه‎‌های طالبان، به‌‎کابل کوچ کردند و ماهم کوچ می‎‌کنیم ».

 مدرسه‌‎های رسمی و غیررسمی

یک مقام ارشد وزارت معارف، به‌‎خبرنگار پیک می‌‎گوید که تنها ۷۳۳ مدرسه‎‌ی دولتی، ۷۸ مدرسه‌‎ی خصوصی، ۲۱۷ دارالحفاظ دولتی، ۲۶ دارالحفاظ خصوصی، ۸۱ دارالعلوم دولتی و ۲۸ دارالعلوم خصوصی در سراسر کشور، ثبت و راجستر این وزارت است.

اما به‌‎گفته‎‌ی مسوولان وزارت حج و اوقاف، نزدیک به ۵۰۰۰ مدرسه و دارالحفاظ در سراسر کشور نزد این وزارت ثبت و راجستراند که ازاین میان، تنها ۳۶۸ مدرسه و دارالحفاظ جواز رسمی فعالیت ازاین وزارت باخود دارند و باقی هیچ‎‌گونه سند مجوز رسمی باخود ندارند.

هرچند وزارت حج و اوقاف، آمار دقیق‌‎تری از مدرسه‎‌های غیررسمی دراختیار ندارد و هم‌چنان، ذبیح‎‌الله عتیق عضو کمیسیون امور دینی و فرهنگی مجلس نمایندگان، تعداد مدرسه‌‎های غیررسمی را چندین برابر و حتا بیش‎‌از ده‌‎هزار مدرسه تخمین زده‌‎است؛ اما مسوولان وزارت معارف می‌‎گویند که بیش‎‌از (۳۵۰۰) مدرسه‌‎ی دینی، دارالحفاظ و دارالعلوم خصوصی غیررسمی در سراسر کشور فعالیت دارند. آماری‌‎که به‌‎گفته‌‎ی این مسوولان درحال تغییر و افزایش‎‌است و مسوولیت احصاییه و نظارت آن‎‌هم بردوش وزارت حج و اوقاف نه، بل از مسوولیت‎‌های وزارت معارف است.

مسوولان برخی از مدرسه‎‌های غیررسمی، مدعی‌‎اند که آن‌‎ها به‌‎دلیل نداشتن امکانات، نمی‌‎توانند جواز رسمی فعالیت به‌‎دست بیاورند. اما وزارت معارف با رد این ادعا، تاکید دارد که این مدرسه‌‎ها بنابر سه دلیل عمده، حاضر نمی‌‎شوند که در چوکات این وزارت فعالیت داشته باشند.

با آن‌‎که مسوولان مدرسه‎‌های غیررسمی در شمال کابل،‌ هرگونه رابطه و هم‌‎کاری با گروه‌‎های طالبان و داعش را رد می‌‎کنند؛ اما برخی از شاگردان، آموزگاران و مسوولان این مدرسه‌‎ها، با آزادی بیان، حقوق بشر، آزادی‌‎های زنان و حتا درج نام مادر در شناس‎‌نامه‌‎ی شهروندان، مخالف اند.

گزارش‎‌گر:  فخریه  رادفر

 

برچسب ها
نرخ اسعار خارجی نرخ اسعار خارجی در بدل پول افغانی
دکمه بازگشت به بالا
بستن