صلح مردم محور باشد!

۱. دور جدید دیدارهای آقای خلیل‌زاد از کابل دقیق یک سال پس از توافق امریکا و طالبان صورت می‌گیرد.

۲. طی یک سال هیچ سرباز امریکایی در افغانستان از سوی طالبان هدف قرار نگرفت، اما بیش از ۱۵۰۰ فرد ملکی توسط طالبان شهید شده است.

۳. سود اصلی توافق‌نامه دوحه نصیب امریکا و طالبان شد. زندانی‌های طالبان آزاد شد و برای سربازان امریکا فضای مصوون خلق گردید.

۴. پس از یک سال نه خشونت‌ها کاهش یافت و نه چشم انداز صلح روشن است. به همین دلیل اکنون همه تاکید بر باز نگری این موافقت‌نامه دارد.

۵. تضمین منافع افغانستان در موافقت‌نامه مهم است. موافقت نامه‌های که برای افغانستان سودی نداشته باشد قطعا پایدار نخواهد بود.

۶‌. موقف رییس جمهور و حکومت افغانستان فعلا واضح و شفاف است. حفظ نظام و انتقال قدرت تنها از مجرای انتخابات گزینه اصلی و مهم است.

۷. برخی جریان‌ها از مدت‌های دور تا حالا خواب حکومت موقت، گزینه‌های لویه جرگه و یا هم نشستی شبیه توافق بن را می بینند.

۸. برخی رهبران سیاسی طی چهل سال بازیگران اصلی جنگ و بحران بوده اند. در واقع جزو مشکل اند. بخش از راه حل شده نمی‌توانند. آنان حیات سیاسی و اقتصادی خود را در تداوم بحران و جنگ می‌بینند. اصلا از اقتصاد جنگی و جرمی سود برده و اکنون فربه شده اند.

۹. دیدار‌های آقای خلیل زاد نباید تنها متمرکز به ۱۲ الی ۲۰ رهبر سیاسی باشد. دیدارها باید مردم محور باشد. شنیدن صدای قربانیان جنگ و مردم در ۳۴ ولایت از همه اقشار مهم است. رهبران سیاسی نمی‌توانند تمثیل اراده همه اقشار را کنند.

۱۰. شنیدن صدای زنان، خبرنگاران، فعالان حقوق بشری، شبکه های جامعه مدنی، شوراهای ولایتی، شوراهای قریه و خانه ملت نیز می‌تواند مهم باشد. در اصل صدای مردم و قربانیان اصلی جنگ در بحث صلح مهم و اساسی است.

۱۱. اجماع اساسی برای حفظ و توسعه دست آورد‌ها، ارزش‌های جمهوریت و قانون اساسی و اصل انتخابی بودن نظام در کشور وجود دارد. کسی خواهان برگشت امارت نمی‌باشد. نباید امارت بالای مردم تحمیل شود.

۱۲. هنوز این سوال مطرح است که چرا آقای خلیل زاد به دیدار همه رهبران سیاسی رفت اما استاد خلیلی و محقق را در دفتر کار عبدالله ملاقات کرد. امید است به همه آدرس‌ها احترام شود. همه آدرس ها جدی گرفته شود. همچنان رهبران سیاسی نیز عزت سیاسی را در نظر گرفته و اصل تشریفات را در دیدار‌ها جدی بگیرند.

شاه حسین مرتضوی