صلح یا تسلیمی؟

سر و صداها بر سر مسئله صلح و انتخابات در حالی اوج گرفته است که زلمی خلیلزاد نماینده خاص آمریکا در مورد صلح افغانستان، طی مصاحبه با طلوع نیوز اولویت کشور اش در مسائل افغانستان را صلح عنوان نمود؛ اما از برگزاری انتخاباتی که شفاف و عادلانه باشد نیز مورد قبول دانست، آنچه از مصاحبه وی می‌توان نتیجه گرفت، اولویت آمریکا در نیم کره‌ی خاکی به خصوص افغانستان، حفظ بی قید و شرط منافع این کشور می‌باشد.

همه می‌دانیم که آمریکا از ابتدا هم با طالبان مشکل نداشت؛ تا زمانیکه این گروه در همسویی با القاعده و سائر شبکه‌های تروریستی وارد تعاملات تخریبی نشده بود، ایالات متحده در برابر آنان هیچگونه اقدام دیپلماتیک و نظامی نداشت، این کشور در زمانی که متوجه تبعات و پیامدهای ناشی از همکاری طالبان با القاعده شد و با ترس از اینکه افغانستان مبادا بیشتر از این به جغرافیای امن تندروان القاعده و سائر شبکه‌های تروریستی تبدیل شود در هماهنگی با جبهه مخالف طالبان وارد اقدام نظامی شد که از زمین نیروهای مردمی افغان، از هوا نیز نیروهای ائتلاف بین المللی مواضع این گروه را هدف قرار دادند و در مدت کمتر از یک ماه بساط این گروه از افغانستان جمع گردید.

آمریکا از همان ابتدا تعریف واضح از تروریست داشت و تا کنون به همان پالیسی پا بند هستند، هر گروهی که مانع تأمین منافع آمریکا در سطح منطقه و جهان شود و به صورت مسلحانه وارد عمل شوند تروریست اند و به عنوان هدف نظامی از سوی این کشور مورد پیگرد قرار خواهد گرفت، اکنون که طالبان قطع ارتباط با القاعده و سائر گروه‌های تروریستی را پذیرفته اند آمریکا نیز با این گروه مشکلی ندارند و به صورت عادی روابط شان محفوظ خواهد بود، توافقنامه صلح آمریکا و طالبان تا قبل از برگزاری انتخابات امضا خواهد شد؛ سپس مذاکرات بین الافغانی در یکی از کشورهای اروپایی برگزار خواهد شد، حرف اساسی این است که منبعد ایالات متحده با طالبان مشکلی ندارند و در مسائل جنگ و صلح افغان‌ها به عنوان میانجی وارد عمل می‌شود، این کشور از این به بعد حامی نظام و متحد استراتژیک دولت افغانستان نخواهد بود؛ بلکه در موارد اختلافی میان طالبان و مردم افغانستان همانند سعودی در زمان مجاهدین نقش بازی خواهد کرد، در یک کلام، آمریکا از این به بعد ماهیت حمایتی شان را به میانجگری جا گزین خواهد ساخت.

از نظر آمریکا، از این به بعد طالبان، تروریست نیست؛ اگر احیانا جنگ این گروه با دولت افغانستان ادامه یابد و سازش و توافق میان افغان‌ها و طالبان حاصل نگردد، از دیدگاه سیاست خارجی ایالات متحده، جدال بر سر کسب قدرت میان افغان‌هاست نه تقابل تروریست‌ها و نظامیان افغان. ایالات متحده هم اکنون انتخابات ریاست جمهوری را پیش رو دارد رئیس جمهور ترامپ به مردم این کشور وعده داده بود که تا پایان دوره کاری اش مسئله افغانستان را موفقیت آمیز حل خواهد کرد، از سویی هم بی نتیجه بودن جنگ هجده ساله اعتراضات مالیه دهندگان آمریکا را بر انگیخته است، مردم این کشور نمی‌خواهند پول مالیه شان در جایی به مصرف برسد که نتایج آن نا معلوم است؛ لذا این کشور فقط خلاصی می‌خواهد تا مسئولیت دامنه این جنگ طولانی مدت به هر نحو ممکن از شانه‌های ایالات متحده پائین گذاشته شود، به همین دلیل است که آقای خلیلزاد در رشته توئیتی نوشته بود، دستاورد مذاکرات اش با طالبان خشونت و جنگ را « کاهش » خواهد داد، از گفته‌های این مقام آمریکایی واضح و روشن است که صلح به این راحتی‌ها آمدنی نیست؛ بلکه تنها راه حل آن به خود افغان‌ها مرتبط است تا در مذاکرات پیش رو تکلیف جنگ و صلح را معلوم نمایند.

آنچه که از وضعیت داخلی سیاسیون کشور معلوم است، تشتت و پراکندگی دیدگاه در مورد چشم انداز صلح و آینده، مردم افغانستان را در حالت معلق قرار داده است، با در نظرداشت جنگ و خشونتی که از سوی طالبان بعد از توافق با آمریکا مشاهده می‌گردد گویای حالت ناگوار و تداوم خشونت‌ها است، مگر اینکه در مذاکرات بین الافغانی به آتش بس توافق شود.

در این مذاکرات میان افغان‌ها مورد عمده‌ی مباحث، تأخیر انتخابات و ساختار آینده نظام است، قطعا، طالبان امارت شان را پیشکش خواهند کرد و هواداران جمهوریت نیز از نظام موجود دفاع خواهند نمود، مورد قابل تعمق و نگران کننده انقطابی شدن جمهوریت خواهان است که با در نظرداشت منافع، به دو دسته حامی و مخالف تقسیم شده اند، رئیس جمهور غنی با تمام با تمام دار و دسته شان نظام موجود را خط سرخ خویش اعلان نموده و آن را از موارد غیر مذاکره می‌دانند و به برگزاری انتخابات نسبت به پروسه صلح اولویت می‌دهند، تعداد دیگری به عنوان اپوزیسیون حکومت، در همسویی با طالبان از اولویت صلح سخن می‌گویند، در این میان عبدالله عبدالله رئیس اجرایی حکومت، نگاه دو سویه به قضایا دارد، لحن سخنان عبدالله در قبال آینده سیاسی متفاوت تر از قبل بود، او در مورد برگزاری انتخابات و صلح می‌گوید که که اگر بدانم جنگ ختم می‌گردد حاضرم بخاطر منافع مردم افغانستان از نفع شخصی ام بگذرم.

در واقع از سخنان ایشان چنین برداشت می‌گردد که آماده هر دو حالت است ولی وزنه ترازو را می‌بیند که به کدام سمت سنگینی می‌کند، اگر انتخابات برگزار شود، عبدالله به عنوان نامزد انتخاباتی در آن اشتراک می‌ورزد و اگر بحث بر سر نظام پیش آید و در ماهیت و ساختار آن تغییراتی به وجود بیاید ولی به ایشان سهم داده شود نیز مشکلی ندارد؛ وی کدام پالیسی واضح و روشن در قبال انتخابات و نظام سیاسی ندارد، یگانه خواست وی سهیم شدن در بدنه قدرت است که از هر مجرا صورت بگیرد مورد استقبال ایشان است.

لذا در مذاکرات بین الافغانی بیم آن می‌رود که جریان‌های مخالف آقای غنی یکصدا با طالبان همسو شوند چنانچه هم اکنون این زمزمه را سر داده اند، با این حال موضع آقای غنی در قبال جمهوریت موضع توده‌های این سرزمین است، در مذاکرات پیش رو، مردم افغانستان یگانه چشم امید شان در بقای نظام به وی دوخته شده است تا اگر یک تنه هم شده از موقف جمهوریت و مردم دفاع نماید، صلحی که آمریکا ترتیب داده است محتوا اش بیشتر به تسلیمی می‌ماند تا یک صلح همه جانبه و در این راستا سیاسیون حزبی نیز در هراس از اینکه مبادا از امتیاز تسلیمی محروم بمانند خود را در پله ترازو گذاشته اند.

در این توافقنامه، آمریکایی‌ها صرفا از عدم حملات بالای نظامیان این کشور تضمین گرفته است و همینطور طالبان نیز خواهان توقف حمله آمریکایی‌ها بر شورشیان این گروه شده است؛ بنا بر این، آمریکا مشکل خود با طالبان را حل نموده است، اکنون نوبت افغان‌ها است که بدون اتکا به این کشور چگونه مسئله صلح را موفقیت آمیز مدیریت خواهند کرد، افغان‌ها صلح می‌خواهند نه تسلیمی، اگر قرار بود تسلیم شوند که نزدیک به سی سال با این گروه وارد جنگ نمی‌شدند از همان آوان زیر یوغ بردگی « آی اس آی» گردن خم می‌کردند؛ اما آنچه از وضعیت بعضی جریان‌های سیاسی آشکار است آن‌ها آماده تسلیمی اند و هیچ خط سرخ از دورنمای حفظ نظام و بر قراری ثبات ندارند؛ لذا انتظار می‌رود که رسانه‌ها و مردم افغانستان متحدانه در راستای حفظ نظام از موقف آقای غنی دفاع نموده و دستاوردهای هجده ساله را به فنا ندهند.

سجادی/رشد