افغانستانبرگزیده های سایتتیتر یک

مصرف نشدن بودجه انکشافی؛ چرا؟

معضل مصرف نشدن بودجه انکشافی وزارت خانه ها در دولت افغانستان امر جدیدی نیست. سالهای سال است که در میانه سال مشخص می شود که وزارت خانه ها نتوانسته اند بخش اعظم بودجه انکشافی خود را به مصرف برسانند. معمول بر آن است که در اواخر مدت معینه ای که بودجه باید به مصرف برسد، وزارت خانه ها سعی می کنند بودجه را به صورت عاجل و در هر امری که امکان داشته باشد به مصرف برسانند تا میزان معین شده را بتوانند تکمیل کنند. اگر این مسئله یک یا دو سال می بود، شاید مشکل حادی به نظر نمی رسید، اما این وضعیت هر ساله تکرار می شود. دولت نیز کار مشخصی و برنامه واضحی برای بیرون رفتن از این وضعیت روی دست ندارد. تنها کاری که دولت انجام می دهد، چند تهدید و توصیه است و بس.

یکی از عواملی که در بروز این وضعیت و تکرار آن موثر است، ظرفیت پایین انسانی در وزارت خانه ها است. کمتر وزارت خانه ای را پیدا می توانید که تمامی و اکثر کارمندانش متناسب با وظیفه و تخصص شان استخدام شده باشد. بخش های زیادی از کارمندان وزارت خانه ها و ادارات در بخش هایی که کار می کنند، تخصص ندارند. در این میان شمار زیادی از مشاورین نیز که با معاش های بلند در پست های مختلف کار می کنند، تخصص و یا تجربه کافی در کارشان ندارند، که در نتیجه چیزی جز اتلاف وقت و سرمایه مردم افغانستان سود دیگری در پی نخواهد داشت. این وزارت خانه ها به ظاهر پروسه اصلاحات اداری را تطبیق کرده اند، برنامه های بلند و بالایی نیز اعلام کرده اند، اهداف کلانی را نیز ظاهرا تعقیب می کنند، اما واقعیت غیر از آن است. واقعیت وزرات خانه های ضعیفی را نشان می دهد که مسئولان و برنامه ریزان آنها توان طرح و برنامه های انکشافی را ندارند.

عامل دیگر نبود سیستم دولتداری است. وزارت خانه ها معمولا هر کدام به دلخواه خود برنامه هایی را طرح و اجرا می کنند. این وزارت خانه ها کمتر از یک سیستم منظم کار و حکومتداری پیروی می کنند. هیچ سیستم منظمی وجود ندارد که مسئولان و مقامات ادارات در داخل آن سیستم کار کنند. به عنوان نمونه هر وزیری به دلخواه خود می تواند یک پروژه را داخل کار کند و یا آن را از کار بیرون کند. به عنوان مثال اگر وزیر قبلی ساخت یک سرک را در داخل پلان گرفته است، وزیر جدید می تواند به راحتی از اجرای آن سرباز زند و آن را موکول به آینده ای نامعلوم نماید. این وضعیت سبب شده تا شماری از پروژه ها به دلایل نامعلومی نیمه کاره باقی بمانند و یا برای کار در نظر گرفته نشوند.

موضوع دیگری که واقعا با اهمیت بوده و نبودش کاملا محسوس است، نبود نظارت دقیق و علمی از کار ادارات اجرایی است. قانونا پارلمان باید از کار قوه اجراییه نظارت نماید، اما پارلمانی که خود تبدیل به یکی از مشکلات شده و از ناکارآمدترین نهادها در افغانستان به شمار می آید، چگونه می تواند از کار قوه اجراییه نظارت نماید. در شماری از موارد رد پای وکلای شورای ملی در قراردادهای غیر شفاف و مشکلات دیگری به وضوح دیده می شود. شاید در کمتر پروژه اقتصادی باشد که ردپای و اثری از یکی از وکلای شورای ملی را نتوان یافت. با چنین وضعیتی نهادی که خود بخشی از مشکل باشد نمی تواند اصل مشکل را حل کند.

دولت افغانستان باید در مجموع، به شمول همه قوای سه گانه تلاش کند تا از این معضل که باعث شده پولهای کمک شده جهانی بدون استفاده بماند و از طرفی دولت افغانستان نیز مورد سئوال واقع شود، بیرون بیاید. این وضعیت پایه های لرزان اقتصاد کشور را بیشتر آسیب خواهد شد.

نویسنده: محمد رضا هویدا

برچسب ها
نرخ اسعار خارجی نرخ اسعار خارجی در بدل پول افغانی
دکمه بازگشت به بالا
بستن