کار و کارگر در برنامه های دولت
کارگران نیروی محرکه اقتصاد در هر جامعه ای هستند. اما افغانستان برای کارگران بیش از آن که جایی امن برای شغل و کار و پیشرفت باشد به مکانی پر از مشقت و بدبختی و بیکاری مبدل شده است. سراب کار در افغانستان، میلیون ها انسان جویای کار را ناامید ساخته است. شکی در این نیست که بخش عمده ای از مهاجران افغان در کشورهای دور و نزدیک را مهاجران اقتصادی تشکیل می دهند. نبود شغل و کار سبب شده تا مردم برای زنده ماندن و تامین معاش خانواده به مهاجرت اقدام کنند. و شکی نیست که دولت افغانستان توانایی به وجود آوردن زمینه های کاری را ندارد، نه به این دلیل که دولت ظرفیت آن را ندارد، بلکه به این جهت که ظرفیت انسانی و برنامه ریزی در این دولت به شدت پایین است. جالب است که صدها هزار کارگر تحصیل کرده و یا بی سواد در انتظار کار هستند و دولت می داند که ده ها هزار بست خالی در وزارت خانه ها وجود دارد ولی به علت بی مبالاتی و یا بی برنامگی نتوانسته و یا نخواسته اند تا افراد متقاضی را در آنها استخدام کند.
بخش بزرگی از شهروندان افغانستان زیر خط فقر زندگی می کنند، اما دولت برنامه ای جدی و منطقی برای ایجاد شغل و کار نداشته و ندارد. دولت وحدت ملی نیز جز در شعارهای تیم های برنده انتخابات که اکنون دولت را تشکیل داده اند، دیگر کار موثری برای اشتغال و کارزایی برای شهروندان انجام نداده اند.
کارگران در افغانستان با مشکلات عمده ای روبرو هستند. اول اینکه از نگاه قانونی ضمانت های لازم برای تامین حقوق کارگران وجود ندارد. معمولا در هنگام دعاوی بر سر مسئله کار و کارگر این کارگر است که در موقع ضعف قرار گرفته است. انجمن های کارگری یا به صورت حرفه ای وجود ندارد و یا آنقدر مصروف هستند که کمتر به مسایل معمولی کارگران می رسند.
امنیت نیز بدترین مشکل برای کار است. نمی توان ساحه ای از زندگی اجتماعی کشور را پیدا کرد که از ناامنی متاثر نشده باشد. اما کار جزی از اولین ساحاتی است که از ناامنی متاثر شده است. کارگران اولین گروه هایی بوده اند که از بحران های اقتصادی رنج برده اند ولی نتوانسته اند راه به جایی ببرند. جایگاه کارگران در برنامه ریزی های دولتی و در بودجه ملی جایگاه مناسبی نیست. ادارات دولتی به دلیل ظرفیت های پایین انسانی و فساد اداری موجود هر ساله ده ها میلیون دالر از بودجه انکشافی خود را نمی توانند به مصرف برسانند در حالی که در طول سال می توانند با برنامه های دقیق و عملی همه به کشور خود خدمت کنند و هم از میزان بیکاری بکاهند.
بازار سرد اقتصاد، بازار گرم جنگ را در پی داشته است. مردانی که باید ابزار کار را در دست بگیرند و کشور خود را آباد سازند، در نبود کار، سلاح به دست می گیرند و به تخریب کشور خود اقدام می کنند. هر چند این دلیل چندان منطقی به نظر نمی رسد که اگر کسی کار نیافت تفنگ به دست بگیرد، اما در مواردی نبود کار جنگ را به شدت تقویت می کنند و از مردان کار و تلاش، تفنگداران بی رحم و بی مسئولیت می سازد.
دولت افغانستان باید به همان اندازه که بر شعارهای بلند و بالای سازندگی تکیه می کند، باید توجه داشته باشد که سازندگی بدون کار، اشتغال و کارگران ورزیده امکان ندارد. به همین جهت نیز کارگران و کار باید جزء اولویت های اساسی دولت باشد. بست های خالی دولت پر شوند، امنیت برای کار و سرمایه گذاری تامین شود، کارخانه ها به هر صورتی که امکان دارد، حمایت شود و نباید زمینه های خروج نیروهای کار فزیکی و فکری فراهم شود.
