کرزی چه‌کارۀ مملکت است؟
حامد کرزی رییس جمهوری پیشینِ افغانستان هرچند که دیگر در قدرت نیست و سه سال از این واقعه می‌گذرد، ولی همچنان در خوابِ ارگ به سر می‌برد و گاه خودش را در کسـوت زمام‌دارِ بلامنازعِ این کشور می‌بیند. سخنان و رفتارِ آقای کرزی از زمانِ زمام‌داری تا حال تغییرِ چندانی نکرده و او همچنان به دید و بازدید با مردم، صادر کردنِ اعلامیه، سفرهای خارجیِ رسمی و غیررسمی ادامه می‌دهد.
فعال بودنِ افراد مؤثر در سیاست برای حلِ مشکلاتِ کشور جای نگرانی ندارد، ولی وقتی این افراد حدود و صلاحیت‌های خود را فراموش می‌کنند، آن‌گاه فعالیت‌های‌شان می‌تواند نگران‌کننده و مخرب باشد. آقای کرزی که پس از حملۀ هوایی امریکا به ولسـوالی اچین ننگرهار به‌شدت برافروخته شده بود، با سخنانِ هشداردهنده ضمن تقبیح این اقدامِ امریکا گفت که پس از این تلاش خواهد کرد که “شرِ این کشور را از افغانستان” کم سازد. آقای کرزی در سخنرانی خود به صورتِ واضح امریکا را کشوری متجاوز خواند و اقدامِ سران دولت وحدت ملی را در حمایت از حمله به اچین، خیانت ملی توصیف کرد. آقای کرزی گفت که پس از این، دولتِ فعلی را نمایندۀ خود نمی‌داند و با آن مقاطعه می‌کند.
حالا معلوم نیست که آقای کرزی از مقاطعه با دولت چه چیزی را می‌خواهد ثابت کند؟ آیا او فکر می‌کند که فقط اوست که مصالح کشور را می‌داند و سران دولت باید در برابرِ او پاسخ‌گو باشند؟
دیده می‌شود که آقای کرزی هنوز موقعیتِ خود را پس از برکناری از کرسی ریاست جمهوریِ کشور به‌درستی درنیافته و فکر می‌کند که همچنان به عنوان مرجع تصمیم‌گیرنده می‌تواند در مورد مسایل کشـور حکم صادر کند. شاید به همین دلیل، آقای کرزی تنها سخنرانی در مذمتِ استفاده از مادر بمب‌ها در ولسوالی اچین را بسنده ندانست و فردای آن روز در خانه‌اش با سفیر روسـیه در افغانستان دیدار کرد.
آن‌چه که در این دیدار میانِ آقای کرزی و سفیر روسیه رد و بدل شده، بدون آن‌که کسی از محتوای آن خبر بدهد، کاملاً روشن و آشکار است. روسیه نیز به اندازۀ آقای کرزی و شاید هم بیشـتر، از امریکا عصبانی است و به همین دلیل می‌توان حدس زد که آن روز در دیدارِ این دو تن چه حرف‌ها و سخن‌هایی ته و بالا شده است.
آقای کرزی چند روز پس از آن، برای شرکت در یک نشستِ ظاهراً علمی ـ سیاسی به مسکو سفر کرد و مقام‌های روسیه را در جریان آخرین تغییرات و تحولاتِ فکری و سیاسی‌اش قرار داد. او در مسکو در یک دیدار کاملاً رسمی، در حالی که سفیر افغانستان در آن کشور نیز حضور داشت، با سرگی لاوروف وزیر خارجۀ روسیه پیرامون مسـایل منطقه و افغانستان گفت‌وگو کرد.
این‌جا چند سوال مطرح می‌شود که حداقل باید مقام‌های وزارت خارجۀ کشور به آن‌ها پاسخ دهند. نخست این‌که آقای کرزی به چه حقی به عنوان نمایندۀ یک کشور با مقام‌های رسمی یک کشورِ دیگر دیدار و گفت‌وگو می‌کنـد؟ آیا هر شهروند افغانستان، آن‌گونه که آقای کرزی رفتار می‌کند، می‌تواند با مقام‌های کشوری دیگر دیدارِ رسمی داشته باشد؟ در این دیدار، سفیر افغانستان عبدالقیوم کوچی کاکای رییس جمهور غنی نیز آقای کرزی را همراهی می‌کرد. آیا این یک روال طبیعی و پذیرفته‌شده در عرفِ دیپلماتیک است؟
به نظر می‌رسد که آقای کرزی بی‌خود هم هنوز اکتِ ریاست جمهوری نمی‌کند. وقتی موقفِ یک دولت در برابر فردی که یک زمانی رییس جمهوری کشور بوده معلوم نیست، مشخص است که وضعیتِ آن کشور باید چگونه باشـد. آیا وزارت خارجۀ کشور از سفیر خود پرسیده که همراه با یک شهروند عادی (حامد کرزی) چگونه با وزیر خارجۀ یک کشور دیگر، آن‌هم کشوری که نسبت به مسایل افغانستان بی‌طرف نیست، دیدار می‌کند؟
چنین دیدارهایی به هر نیت و قصدی که صورت بگیرد، هیچ پیامد خوبی برای افغانستان در پی نخواهد داشت، به ویژه وقتی که گزارش‌های تأیید ناشده‌یی در دست اند که روسیه با طالبان نزدیکی‌ها یافته و این گروه را حمایت می‌کند. آیا آقای کرزی می‌خواهد زبانِ دیپلماتیکِ طالبان باشد؛ همان نقشی که او در زمان حاکمیتِ این گروه برعهده داشـت؟
از جانب دیگر، حرف و حدیث‌هایی وجود دارند که آقای کرزی با نماینده‌گانِ طالبان در قطر در تماسِ مستمر قرار دارد و تلاش می‌کند که این گروه را به گونه‌یی در راستایِ منافعِ خود اسـتفاده کند. اگر این گزارش‌ها درست باشند، بدون شک مذاکراتِ مسکو نیز خالی از دردسر برای دولتِ افغانستان نخواهد بود؛ به خصوص این‌که حالا روسیه هم در پی منافع خود، طالبان را خطر جـدی به شمار نمی‌آورد و تلاش دارد که از این گروه در راسـتای منافعِ خود بهره ببرد.
با توجه به چنین وضعیتی، دیدارهایی از نوع مسکو می‌تواند نگران‌کننـده باشد و خوب است که دستگاه دیپلماسی کشور برای یک بار هم که شده، به خود زحمتِ بررسیِ این‌گونه مسایل را هموار کند. وزارت خارجۀ کشور و از آن بالاتر، ارگ ریاست جمهوری باید نسبت به خیزهای مشکوک و نامتعارفِ آقای کرزی واکنشِ رسمی نشان دهند. مردم افغانستان می‌خواهند بدانند کرزی چه کارۀ مملکت است و چرا همانندِ سلاطین، از او بازخواست نمی‌شود.
احمد عمران/ روزنامه ماندگار
