یک نهال، یک نَفَس

فصل بهار کم کم از راه رسید. زمستان با تمام مشکلاتش گذشت. فرارسیدن فصل بهار را بهانه گرفته با طبیعت آشتی کنیم! این آشتی می‌تواند با غرس یک نهال آغاز شود. ما مکان و پول غرس یک نهال را داریم. با غرس یک نهال در کابل و سایر شهر‌های پر جمعیت کشور در مبارزه با امراض کشنده تنفسی سهیم شویم. امراضی که هر روز برای باشندگان شهرهای بزرگ مشکلات بزرگی صحی ایجاد می‌کند و هر کسی ممکن است دچار چنین امراضی شود. با غرس یک نهال و سبز کردن محیط زندگی مان می‌تواند کاهش بیابد و چنین امری توسط هر کدام ما ممکن است و مفید.

درختان نبض زمین هستند و موجب طراوت، آبادانی و سر سبزی می‌شوند. ما می‌توانیم با غرس یک نهال به زیبایی و صفایی محیط زندگی خود افزوده و در تضمین سلامتی خود و دیگران نقش ارزنده‌ی داشته باشیم. موجودیت درختان در محیط زندگی، به زیبایی و خرمی طبیعت افزوده، با تعادل دما و تلطیف هوا باعث تظمین سلامتی انسان‌ها شده و موجب کاهش امراض کشنده تنفسی در کودکان و کهن سالان می‌شود.

زندگی کردن در افغانستان و به ویژه شهرهای بزرگ با مشکلات فراوانی روبه‌رو است. آسیب رسیدن به صحت و سلامت یکی از چالش‌هاست. آلودگی هوا یکی از مشکلات بزرگی است که همه‌ی ما با آن مواجهیم. آلودگی هوا پیامدهای صحی ناگواری بر همه باشندگان شهرهای بزرگ دارد.

براساس گزارش‌های سازمان‌های صحی، سالانه هزاران هم‌وطن ما بر اثر آلودگی هوا جان‌های شان‌را از دست می‌دهند. هم‌چنان آلودگی هوا با توجه به پیامد‌های زیانبار صحی‌اش به یکی از پرچالش‌ترین معضلات زیست محیطی شهر‌های بزرگ کشور به‌ویژه شهر کابل تبدیل شده است.

با تشدید آلودگی هوا در فصل‌های مختلف سال، شمار بیماران تنفسی و قلبی همه ساله به‌گونه‌ی چشمگیری افزایش می‌یابند که مشکلات مذکور در عدم موجودیت و دسترسی به امکانات معیاری صحی و مراقبت‌های جدی، اکثراُ به مرگ بیماران از این دست می‌انجامد. آلودگی هوا در مرگ و میر سالانه باشندگان افغانستان تأثیر چشمگیری دارد و مبارزه با آن در کاهش مرگ و میر کودکان و مادران موثر است.

هوا جزئی از نیازمندی‌های حیاتی انسان است که بدون آن زندگی ناممکن می‌شود. هوای آلوده باعث امراض جلدی، گوش و گلو، چشم، دماغ و سیستم تنفسی و قلبی می‌گردد که البته در این میان امراض تنفسی و قلبی خطرناک‌تر محسوب می‌شود.

تمامی اعضای بدن انسان جهت ادامه حیات و فعالیت به آکسیجن ضرورت دارند. این خون است که به شکل متداوم و دورانی داخل شش‌ها شده و آکسیجن مورد نیاز را توسط سیستم دورانی به تمامی اعضای بدن می‌رساند.

انسان با هر نفس کشیدن به مقدار ضرورت و با ظرفیت خاص، هوا را از محیط گرفته به شش‌ها می‌رساند. در عدم موجودیت فضای سبز و پاک، مواد آلوده در هوا داخل شش‌ها و دوران خون می‌شود.

آلودگی هوا در افغانستان عوامل زیادی دارد. اما عوامل قابل شمارش و روشن آن این‌هاست:

اوکسایدهای نایتروجن و کاربن مونواکساید: اوکساید‌های نایتروجن و کاربن مونواکساید توسط احتراق سوخت در وسایل حمل و نقل تولید می‌شوند و این عامل، نقش عمده‌ای در آلودگی هوای شهرهای بزرگ افغانستان دارد.

ذرات معلق در هوا: این ذرات از اثر سوزاندن چوب، کاغذ، پلاستیک و سایر سوخت‌های فسیلی و توسط وسایل حمل و نقل تولید می‌شوند. استفاده از این مواد در شهرهای بزرگ باعث شده است که ذرات معلق در هوا تولید شوند و بر آلودگی هوا در شهرهای بزرگ بیافزایند.

سرب: سرب توسط سوخت ذغال سنگ و وسایل حمل و نقل تولید شده، باعث کندی فعالیت ذهنی و امراض دماغی در اطفال می‌شود. سوخت ذغال سنگ به پیمانه‌ی وسیع در شهرهای بزرگ و گردش وسایل حمل و نقل در این شهرها باعث تولید سرب در این شهرها شده و بر زندگی و سلامت ما تأثیرهای ناگواری می‌گذارند.

مواد سمی: پلاستیک‌های مصرفی ما آلوده با موادهای سمی است. سوزاندن آنان در سمی شدن هوا کمک می‌کند و باعث تشدید آلودگی هوا می‌شود.

دی اکساید گوگرد: از اثر سوخت مواد نفتی و ذغال سنگ به‌وجود می‌آید که باعث بیماری‌های سیستم تنفسی می‌گردد.

حالا با فهم این‌که آلودگی هوا در شهرهای بزرگ افغانستان جدی است و برای ما مشکلات صحی جدی به‌وجود می‌آورد، احیا و گسترش فضای سبز یکی از راه‌های مفید و عملی برای مبارزه با آلودگی هواست. سهم‌گیری شهروندان افغانستان و باشندگان شهرهای بزرگ کمک فوری و عملی به کاهش این آلودگی‌هاست. احیا و گسترش فضای سبز در شهر‌های بزرگ کشور، یکی از راه‌های عمده‌ی مبارزه با آلودگی هوا است.

فضاهای سبز و موجودیت درختان از یک سو موجب بهبود وضعیت زیست محیطی شده و از سوی دیگر به سبب پراگندگی شاخ و برگ خود، باعث جذب گرد و غبار شده در کاهش آلودگی هوا بسیار موثر می‌باشند. این درحالی است که گسترش دامنه فضای سبز در افزایش تولید آکسیجن و بهبود کیفیت آب‌های زیر زمین نقش بارزی داشته و در کاهش دمای هوا نیز تاثیر چشمگیری دارد.

از سوی دیگر، محققان می‌گویند که موجودیت فضای سبز در یک شهر در پهلوی کاهش مشکلات تنفسی تاثیر زیادی بالای فشار خون، ضربان قلب و وضعیت روانی شهروندان دارد. آن‌ها معتقدند که گشت‌وگذار در فضای سبز، در کاهش استرس و تشوشات روانی نیز نقش بارزی را ایفا می‌کند.

پس بیایید همه با هم فرصت را غنیمت شمرده، هر یک با غرس یک نهال و با شعار «یک نهال، یک نفس» فرهنگ سبزاندیشی را در جامعه خود ترویج نماییم. تا باشد که در کاهش میزان مرگ و میر کودکان و کهن سالان هم‌وطن خود سهم ارزنده‌ای گرفته باشیم و مبارزه‌ی مشترک و همگانی در مقابل مشکل آلودگی هوا کرده باشیم. ما می‌توانیم به هم کمک کنیم که هوای پاک‌تری داشته باشیم. غرس نهال راه عملی این کار مشترک و مبارزه‌ی مشترک است.