اما و اگرهای بازگشت دوباره طالبان در بغلان
بیش از هفته است که نیروهای امنیتی کشور در منطقه موسوم به سرخ کوتل در ولایت بغلان در محاصره گروه طالبان قرار داشته است. در این مدت نیروهای امنیتی با رشادت تمام در برابر دشمنان مردم افغانستان مقاومت نمودند. بعد از یک هفته، نیروهای امنیتی با حملات هوایی موفق شده اند که محاصره را بشکند و نیروهای امنیتی را از منطقه خارج نماید. در عین حال، دندغوری و دند شهاب الدین یکبار دیگر به دست گروه طالبان افتاده است. اکنون سوال این است که چرا دندغوری و دند شهاب الدین برای بار دوم به دست گروه طالبان افتاده است؟ آیا برای باز پس گیری این دو منطقه حکومت افغانستان و نیروهای امنیتی هزینه زیادی را نپرداختن؟ آیا تصاحب مناطق از ولایت بغلان در شمال کشور ضربه استراتژیک بر وضعیت امنیتی شمال، پایتخت و اقتصاد کشور وارد نمی کند؟ در نوشتار کنونی سعی می کنم به این پرسش ها پاسخ گویم.
رئیس جمهور غنی در بیانیه ایی خود بعد از انفجار مهیب و دهشتناک در کابل که جان بیش از ۳۰۰ شهروند کشور را گرفت بیان داشت: «ما برای کشتن شما اراده نداشتیم و شما ما را مجبور کردید». این سخن رئیس مجبور در واقع تأیید بر سخنان منتقدین حکومت بود. نشان داد که حکومت در مبارزه با دهشت افکنی و سرکوب گروه طالبان اراده کافی ندارد. با این حال، اظهارات آن چنینی رئیس جمهور این امیدواری را به وجود آورد که در آینده تساهل و مدارا با گروه طالبان صورت نمی گیرد و این گروه به شکل اساسی و جدی سرکوب و مورد پیگرد قرار می گیرد. رویداد کنونی بغلان نشان می دهد که اظهارات رئیس جمهور برای انحراف و خاموش کردن افکار عمومی صورت گرفته است. درک و فهم مردم و رسانه ها از اظهارات رئیس جمهور نیز تا حدی زیادی خوشبینانه بوده است.
وقتی اراده برای سرکوب و مبارزه با گروه طالبان وجود نداشته باشد بدون شک مدیریت جنگ نیز وجود ندارد. فراموش نکنیم که پیروزی در جنگ و حفظ موقعیت مناطق بستگی تمام به مدیریت جنگ دارد. مدیریت جنگ به معنی استفاده از ظرفیت ها و امکانات موجود برای پیروزی در جنگ و حفظ مناطق و سرکوب دشمن است. وقتی یک منطقه سقوط می کند و به دست دشمن می افتد به معنی این است که از ظرفیت ها و امکانات موجود برای حفظ مناطق و سرکوب تمام عیار دشمن استفاده نشده است.
از آغاز شکل گیری حکومت وحدت ملی تا کنون وزارت دفاع ملی که مسئولیت اصلی جنگ با گروه طالبان و دیگر گروه های شورشی را به عهده دارد با سرپرست اداره می شود. با وجود انتقاد ها و خواست های مکرر مجلس نمایندگان از معرفی کاندید وزارت دفاع ملی و ریاست عمومی امنیت ملی اما، رئیس جمهور و رئیس اجرائیه تا هنوز وقعی به این مهم نداده است. به هر صورت، اداره شدن نهاد های مهم امنیتی از سوی سرپرستان نشان می دهد که رئیس جمهور و رئیس اجرائیه توجه جدی به مقوله جنگ در کشور ندارند.
نفوذ گسترده گروه های شورشی در ولایت های شمال کشور منجر خواهد شد که در روابط و مناسبات اقتصادی ما با کشور های آسیایی میانه ضربه جدی وارد شود. کشورهای آسیایی میانه بدیل جدی برای حکومت افغانستان در صورت وخیم شدن روابط با پاکستان است. از این جهت، اهمیت استراتژیک برای افغانستان دارد. در صورتی که ولایت های شمالی ناامن شود و روابط اقتصادی و تجاری با کشورهای آسیایی میانه کاهش یابد، پاکستان بیشتر می تواند بر حکومت افغانستان فشار آورد و به خواست های خود دست یابد. از این جهت، بی توجهی به ناامنی در شمال کشور بدون شک یک ضربه جبران ناپذیر است و ما با دست خود ابزار فشار را به پاکستان، ایران می دهیم.
بنابراین، ضعف در مدیریت جنگ، فقدان اراده برای سرکوب گروه طالبان، اداره شدن مهمترین نهاد های امنیتی با سرپرست ها از دلایل بازگشت و قدرتمند شدن گروه طالبان به شمار می آید. با این حال، ناامنی شمال هزینه سنگین اقتصادی و سیاسی در پی دارد. زیرا، ناامنی شمال ابزار فشار به کشورهای همسایه می دهد که تا بر حکومت افغانستان برای دست یابی به خواست های خود از آن استفاده نماید.
