بازی خطرناک پاکستان با کارت طالبان در افغانستان

سخنان اخیر شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان و رجزخوانی‌های ملا برادر، در خاک پاکستان در واقع از عمق استراتیژیک این کشور در افغانستان پرده برداشت. و آن این‌که هنوز جنرالان اطاق فکر روالپندی به دنبال عمق راهبردی (ایالت سازی افغانستان) به عنوان ششمین ایالت پاکستانی در نقشه‌ی جغرافیای منطقه و به مثابه‌ی حیات خلوت اسلام آباد در نبرد با هندوستان هستند.

اخیرا قریشی، از امریکا خواست تا به خروج شان از افغانستان ادامه دهند و  ملا برادر در جمع هوادران گروه طالبان در پاکستان گفت که سر سوزن از خواسته‌های کلان گروه طالبان عقب‌نیشینی نخواهیم کرد.

با سبک و سنگین کردن سیاست تاریخی پاکستان و دیدگاه های نوظهور در حوزه‌ی سیاست خارجی پاکستان به این نتیجه می‌رسیم که این کشور هنوز با کارت طالبان به دنبال رقم زدن یک بازی خطرناک دیگر در افغانستان هستند.

جنرالان پاکستانی به این باور هستند که می‌توانند با چرخاندان ارابه‌های جنگ در افغانستان و حفظ افغانستان در یک گردآب بدامنی، جلو نزدیکی استراتیژیک کابل و دهلی نو را بگیرند و با ایجاد اهرم فشار نظامی می‌توانند خواسته‌های شان را بر دولت کابل تحمیل کنند.

پاکستانی‌ها دو نوع دیدگاه اقتصادی و سیاسی در سیاست خارجی شان در قبال افغانستان دارند.

پاکستان، افغانستان را به عنوان یک دهلیز مهم اقتصادی برای ایجاد مراوده‌ی دو طرفه‌ی اقتصادی با کشور های آسیای مرکزی و چیین می‌داند و این یکی از آرمان‌های کلان  پاکستانی ها، همواره در طول بیش از سه دهه‌ی اخیر، ایجاد روابط اقتصادی و تجاری با کشور‌های غنی از منابع آسیای مرکزی به منظور دست‌یابی به انرژی این منطقه و در عوض انتقال و ترانزیت کالا‌های پاکستانی از طریق افغانستان بوده است. به طور نمونه، می‌توان از تلاش‌های حکومت بی‌نظیر بوتو در زمان رژیم طالبان مبنی بر ترغیب صفر مراد نیازاُف جهت صدور انرژی و انتقال خط لوله‌ی گاز از طریق افغانستان یادآور شد. رؤیایی که اخیراً با ابتکار افغانستان تحت نام‌های خط لوله گاز طبیعی تاپی، شبکه برق آبی کاسا ۱۰۰۰، خط انتقال برق توتاپ و امثال آن‌ها در راستای تحقق همگرایی منطقه‌ای بر محور افغانستان در حال پیوستن به حقیقت است.

دیدگاه دوم: این دیدگاه، همانا ترفند جدید در سیاست خارجی پاکستان در قبال افغانستان با حفظ نگاه دیرینه‌ی سیاسی‌ـ‌امنیتی‌اش در راستای عملی‌سازی نظریه‌ی عمق استراتژیک در قبال افغانستان است. موردی که اخیراً از سوی وزیر خارجه‌ی پاکستان قوی‌تر مطرح شد. نظریه عمق استراتژیک که کاربردی وسیع در ادبیات نظامی دارد، به معنای منطقه‌ای است که محل مناسبی به دور از تهدید نیروی دشمن برای عقب‌نشینی یک ارتش و انسجام و پلان‌گذاری نظامی دوباره آن ارتش مورد استفاده قرار می‌گیرد جنرالان اردوی پاکستان نگاه شان به افغانستان همان ایالت ششم  است که در صورت درگیری با هند بتوانند از خاک افغانستان به عنوان سوق و اداره برای توقف مشاین جنگی هند استفاده کنند.

با توجه به این دو مهم هم دولت ملکی پاکستان و هم نظامیان پنج ستاره‌ی این کشور خواهان حفظ هژمونی اقتصادی و سیاسی شان در افغانستان هستند و این مهم را فقط گروه طالبان که خاستگاه پاکستانی دارند و در واقع از شکم( آی اس آی) سازمان استخبارات این کشور تولد یافته اند عملی می‌توانند.

عبدالله شیرزاد