بودجه‌ی انتخابات با مبلغ ۱۱٫۳ میلیارد افغانی مشخص شد
پس از نشستها و مذاکرات متعدد در مورد هزینه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، سرانجام ارقام دقیق آن از سوی وزارت مالیه اعلان گردید. از جمع مبلغ فوق، ۶٫۹ میلیارد افغانی آن را حکومت و ۴٫۴ میلیارد را دونرهای کمک کننده میپردازند. در نشست و برخواستهایی که میان مسئولان کمیسیون مستقل انتخابات و مقامات وزارت مالیه صورت گرفته است این وزارت پرداخت همین مبلغ را عهده دار شده است و متباقی آن را به عهده نهادهای کمک کننده سپرده است، این در حالیست که هنوز نهادهای تمویل کننده در مورد پرداخت مبلغ یاد شده چیزی نگفته اند. آنچه از قراین آشکار است و تحلیل گران مسائل سیاسی و انتخاباتی نیز آن را مورد غور و بررسی قرار میدهند به نظر میرسد که نهادهای تمویل کننده انتخابات افغانستان به دلیل فساد گسترده در انتخابات پارلمانی چندان تمایلی به پرداخت هزینه یاد شده تا کنون از خود نشان نداده اند.
تاریخچه برگزاری انتخاباتها طی این دو دهه از شفافیت کامل برخوردار نبوده است در هر دورهی که انتخابات برگزار شده است اعم از ریاست جمهوری و پارلمانی کشمکشها و جنجالهایی را در پی داشته است؛ بنا بر این در انتخاباتهای اخیر جنجالها بر سر شفافیت انتخابات نسبت به سالهای قبل بالا گرفته است و این امر میتواند یکی از عوامل دلسردی نهادهای کمک کننده این پروسه باشد؛ البته در این اواخر نمیتوان تنها عامل دلسردی نهادهای کمک کننده را به فساد انتخاباتی نسبت داد بلکه عوامل دیگری همچون سرنوشت مبهم پروسه صلح، رکود اقتصادی در بسیاری از کشورهای جهان از عوامل عمدهی اند که تا کنون دونرها در قبال تقبل این هزینه بی میلی از خود نشان داده اند.
در این شکی نیست که افغانستان یکی از کشورهایی است که فقط طی همین دو دهه طعم دموکراسی را چشیده است و درخت در حال ثمر دموکراسی تا زمان پخته شدن اش فراز و نشیبهای فراوانی را خواهد پیمود در عموم کشورهای پسامنازعه که دیکتاتوری جایش را به دموکراسی میدهد تا هنگام نهادینه شدن ارزشهای آن، فرایند طولانی را میپیماید تا یک نسل عوض شود و نسل جدید خود را با ارزشهای نوین وفق بدهد، به همین ملحوظ نمیتوان انتظار داشت که فقط طی دو دهه حاکمیت این نظام، توقع داشته باشیم آنچنان که باید و شاید تمام عناصر و مولفههای دموکراسی به صورت دقیق و همه جانبه مرعی گردد، فساد یکی از پدیدههایی که نفس موجودیت هر گونه حکومت، آن را در دل خود حمل میکند حالا نظام این حکومت چه دموکراسی باشد و چه سائر نظامها، البته میزان شدت و خفت فساد بسته به نوع پذیرش و باور مردم از آن نظام و نحوه مدیریت سردمداران نظام، در تمام ابعاد حکومت داری پیوند مستحکم و وثیق دارد.
این را فراموش نکنیم که کشور ما هنوز یک کشور در حال جنگ است، آنچنان که بستر پذیرش دموکراسی در تمام ابعاد اجتماعی سایه گسترانده باشد دور از انتظار است، در بعضی سطوح مدیریت ارگانهای دولت، هنوز هم کسانی قرار دارند که شدیدا باورمند به بافتها و پیوندهای قبیلوی اند، نسل جدیدی هم که در ادارات در پستهای مهم گمارده شده اند توسط کسانی مدیریت و کنترل میشوند که شیرازه ذهن شان با ارزشهای نوین و به روز مأنوس نیست در یک کلام میتوان چنین تحلیل کرد که در ساختار حکومت اعم از وزارتخانه ها و محیطهای اکادمیک و علمی هنوز هم اشخاصی وجود دارند که بی باور به نظام اند و تلاش شان در راستای بدنامی نظام و ترویج مفکوره قبیله گرایی کماکان متبادر است، بدنامی و تضعیف نظام موجود با کیفیتهای متفاوت متناسب با میزان کارایی اشخاص صورت میگیرد طی همین چند روز شاهد بودیم که چندین استاد دانشگاه کابل به شمول بعضی از دانشجویان به ظن همکاری با گروه تروریستی داعش گرفتار شدند؛ لذا از این قبیل افراد در هر اداره با ژیست و مقامهای متفاوت از بدنامی نظام موجود دریغ نمیورزند.
جریان پروسه صلح و سرنوشت مبهم انتخابات: پروسه صلح یکی دیگر از عواملی است که میتواند کم میلی نهادهای تمویل کننده انتخابات را در قبال داشته باشد.
در جریان دور هفتم گفتگوهای صلح میان نمایندهگان آمریکا و طالبان بودیم هر دو جانب تلاش دارند تا از جریان موافقه شان کسی را خبر نسازند و تا کنون هر بار که این مذاکرات برگزار شده است نمایندهگان آمریکا و گروه طالبان صرفا به کلی گوییها پیرامون آن اشاره داشته اند دور هفتم این مذاکرات که طی همین چند روز برگزار گردید هنوز مذاکرات آنان پایان نیافته بود که با یک وقفه دو روزه خواهان هیأت افغانی به دوحه شدند تا از این طریق مذاکرات بین الافغانی رقم بخورد و گامی را در راستای تحقق صلح پیموده باشیم، در جریان هستیم که مذاکرات بین الافغانی به روز دو شنبه با صدور قطع نامه هشت مادهی از سوی هیأت مذاکره افغان، پایان یافت.
اینکه در جریان این مذاکرات دو روزه هرچه بوده باشد نتیجهی ملموسی در پی نداشت و سر انجام بدون کدام دستاورد دارای ضمانت اجرا پایان یافت. بعضی از اعضای هیأت مذاکره افغان نیز بعد از پایان این نشست در صحبت با رسانهها گفتند که از جزئیات مذاکرات آمریکا و طالبان آگاهی ندارند و در این مورد با آنان چیزی شریک ساخته نشده است. لذا با در نظرداشت این موارد چنین به نظر میرسد که مذاکرات پشت پرده حساس و جدی است اینکه توافقات نهایی حکومت انتقالی را در دل خود میپروراند یا برگزاری انتخابات و شمولیت طالبان در بدنه نظام کنونی مورد توافق خواهد بود هنوز در هالهی از ابهام قرار دارد.
به نظر میرسد که دو عامل فوق از جدی ترین عواملی است که نهادهای تمویل کننده انتخابات را تا حدودی به تمویل این پروسه دلسرد ساخته است، دلسردی دونرهای بین المللی انتخابات، از صحبتهای معاذالله دولتی نیز مشهود و برجسته شد او که با یکی از رسانهها پیرامون برگزاری انتخابات صبحت میکرد گفت که نمایندهگان نهادهای کمک کننده به افغانستان گفته بودند که دیگر حاضر نیستند معاش کارمندان کمیسیون انتخابات را بپردازند او گفت که حمایت نهادهای همکار بین المللی در انتخابات پیشرو تنها در بخشهای عملیاتی خواهد بود.
انتخابات افغانستان بنا به دلایل مختلف یکی از پر هزینه ترین انتخاباتها در سطح منطقه است که تنها هزینه انتخابات پارلمانی ماه میزان سال گذشته ۱۲۰ دالر را به مصرف رسانید از این جمع تنها ۱۱ میلیون دالر آن را حکومت افغانستان پرداخت متباقی آن از هزینه نهادهای همکار بین المللی پرداخت شد، خریداری دستگاه بایومتریک نیز هزینه سنگین روی دوش دولت گذاشت در سال گذشته ۲۰ میلیون یورو صرف خرید این دستگاهها گردید.
از سویی هم وزارت مالیه به تازهگی برای خریداری حدود ۱۸ هزار دستگاه بایومتریک ۱۴٫۱۴ میلیون پرداخته است. با این حال هزینه تأمین امنیت انتخابات و پرداخت معاش دهها هزار کارمند این نهاد در سراسر کشور نیز هزینه سرسام آوری در پی خواهد داشت. لذا با تمام این موارد، کمیسیون مستقل انتخابات تا کنون نتوانسته است قناعت مردم افغانستان و همکاران بین المللی را در شفافیت پروسه انتخابات حاصل کند؛ هر چند رئیس جمهور غنی بنا به فساد گسترده در این اداره، کمیشنران این نهاد را به دلیل مشکلات انتخابات پارلمانی برکنار نموده و اشخاص جدیدی را به جای آنان معرفی نمود با این هم برگزاری یک انتخابات شفاف و عادلانه که آرآء مردم در آن تعیین کننده باشد کماکان دور از انتظار است، مگر اینکه مقامهای مسئول، با ارائه راهکار مقنع و تکنولوژی محور، بتوانند کاری انجام دهند که قناعت ملی و بین المللی را در شفافیت این پروسه حاصل نمایند در غیر آن، نهادهای تمویل کننده بسیار به سختی حاضر به تمویل خواهند شد.
