خبرگزاری رشد- دور چهارم نشست چهار جانبه مذاکرات صلح افغانستان در حالی فردا برگزار خواهد شد که برخی از کارشناسان موقعیت و زمان فعلی را برای دستیابی به صلح مناسب نمی‌دانند.

دور چهارم مذاکرات چهار جانبه نمایندگان آمریکا، چین، پاکستان و افغانستان فردا در کابل برگزار خواهد شد و بر اساس اظهارات وزارت امور خارجه افغانستان در این دور قرار است زمان گفت‌وگوهای رو د ر رو با نمایندگان طالبان مشخص شود.

در این مدت، مقامات و سازمان‌هایی با اعتراض نسبت به برگزاری این نوع از مذاکرات، آن را تلف کردن وقت تلقی کرده‌اند.

«احمد ضیاء مسعود» نماینده ویژه رئیس‌جمهور افغانستان در جمع سران جهادی و مقامات محلی ولایت تخار در شمال افغانستان اعلام کرد: متأسفانه حکومت افغانستان هیچ طرح و برنامه‌ای برای مبارزه با مخالفان مسلح دولت ندارد.

وی اظهار داشت: ما هرگز از جنگ طرفداری نکرده‌ایم، اما روند کنونی مذاکرات صلح هیچ سودی به همراه نخواهد داشت و تنها وقت تلف کردن است.

طالبان افغانستان تلاش کردند تا نسبت به هر زمان دیگری نفوذ خود در سراسر این کشور را گسترش دهند. آنها حتی حملات خود را در فصل زمستان افزایش داده‌اند.

روسیه نیز با برگزاری و ادامه مذاکرات ۴ جانبه مخالف است و بر اساس گزارش‌ها قصد دارد تا ابتکار جدیدی را برای دستیابی به این هدف راه‌اندازی کند.

«ضمیر کابلوف» نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در افغانستان گفته بود که مقامات مسکو امیدوارند تا نشستی در سطح وزرای خارجه روسیه، چین و هند در ماه آوریل سال جاری میلادی در مسکو در مورد افغانستان برگزار کند.

کابلوف اعلام کرده بود که روسیه به اقدامات(مذاکرات چهار جانبه) بی‌فایده نخواهد پیوست و این موضوع را قبلا به آمریکایی‌ها گفته‌ است.

«هلنا ملک‌یار» کارشناس مسائل افغانستان نیز در مورد زمان مناسب مذاکره دولت کابل و طالبان می‌گوید که باید روند صلح را ادامه دهیم اما موضوع نگران‌کننده این است که دولت کابل در وضعیت کنونی در موقعیت ضعیفی قرار دارد.

این کارشناس بر این باور است که در حال حاضر زمان مناسبی برای دولت افغانستان به منظور دستیابی به راه‌حل نیست و در ابتدا می‌بایست موقعیت خود را در میادین جنگ با طالبان استحکام بخشد.

روز گذشته رسانه‌های این کشور از معامله دولت با طالبان در ولایت هلمند خبر دادند که بر این اساس، صدها نظامی افغان از برخی از مناطق استراتژیک این ولایت خارج شدند.

به نظر می‌رسد که یکی از شروط طالبان برای پیوستن به روند صلح، واگذاری بخش‌هایی از افغانستان از جمله ولایت هلمند به آن‌ها بوده است که فرصت اکنون فراهم شده است. این واگذاری که می‌تواند به عنوان توافقات اعلام‌ نشده علاوه بر قوی‌سازی طالبان اجرایی شود از طرفی به مسائل مربوط به مواد مخدر و قاچاق نیز مرتبط است زیرا هلمند اصلی‌ترین مرکز مواد مخدر در افغانستان و یکی از عمده‌ترین مراکز تولید این مواد در جهان است.

این در حالی است که «اشرف غنی» رئیس جمهور و «عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان نسبت به ادامه این گفتگوها خوشبین می‌باشند.

اشرف‌غنی در مراسم بیست‌وهفتمین سالگرد نیروهای اتحاد جماهیر شوروی از افغانستان از «گلبدین حکمتیار» رهبر حزب اسلامی و همچنین طالبان خواست تا در سازندگی افغانستان سهم بگیرند.

همچنین عبدالله عبدالله در این مراسم اعلام کرد که طالبان به روند صلح بپیوندند و نقش مردم در صلح افغانستان کلیدی است و مجاهدین نیز برای این هدف کمک کنند.

گفت وگوهای صلح افغانستان در غیاب طرف اصلی درگیریها/ تداوم سایه سنگین جنگ

دور چهارم گفت گوهای چهارجانبه با شرکت نمایندگان افغانستان درشرایطی فردا (دوشنبه) در کابل برگزار می شود که سه دور قبلی آن، در عمل نتایجی ملموس به دنبال نداشته است.

دور چهارم گفت و گوهای چهارجانبه با شرکت نمایندگان افغانستان، پاکستان، چین و آمریکا، موسوم به گفت و گوهای هماهنگی برای کمک به برقرای صلح و امنیت در افغانستان از طریق گفت و گوهای رو در رو و مستقیم میان طالبان ونمایندگان دولت افغانستان درشرایطی فردا (دوشنبه) در کابل برگزار می شود که سه دور قبلی آن، در عمل نتایجی ملموس به دنبال نداشته است.

دور اول این گفت و گوها ۲۱ دی گذشته در اسلام آباد برگزار شد و یک هفته بعد این گفت و گوها در کابل ادامه یافت و برای سومین بار نمایندگان چهار کشور شرکت کننده در گفت و گوهای صلح افغانستان در پاکستان گردهم آمده اند ودر پایان اعلام کردند که گروه هماهنگی چهارجانبه روی «نقشه راه که گام های روند صلح را مشخص می کند»، به توافق رسیده و تاریخ گفت و گوهای مستقیم میان طالبان و نمایندگان دولت افغانستان، حداکثر تا پایان ماه فوریه میلادی یا دهم اسفند ۹۴ خورشیدی تعیین خواهد شد.

اعلامیه مشترک مطبوعاتی کشورهای افغانستان، پاکستان، چین وایالات متحده در پایان سومین نشست هماهنگی دارای یک کلیدواژه است که می تواند تا حدودی نتایج و چشم انداز گفت و گوهای صلح افغانستان را ترسیم کند. «گروه های طالبان» عبارتی است که اولین بارتوسط «سرتاج عزیز» مشاور سیاست خارجی و امنیت ملی پاکستان پیش از آغاز دور سوم این گفت و گو مورد استفاده قرار گرفت و سپس در اعلامیه مشترک پایانی این دور از گفت و گوها جایگزین «گروه طالبان» شد.

گروه هماهنگی چهارجانبه دراعلامیه مشترک خود تاکید کرد که هرچهار کشور تلاش های خود را برای تعیین تاریخ گفت و گوهای مستقیم صلح میان نمایندگان حکومت افغانستان و «گروه های طالبان» ادامه خواهند داد و اعتقاد دارند که نتایج گفت و گوها باید یک تصمیم سیاسی منتج به پایان خشونت ها و برقرای صلح در افغانستان باشد. هنگامی که سخن از گروه های طالبان به میان می آید مفهوم آن این است که اگرگروهی ازطالبان تن به گفت وگوهای مستقیم وصلح احتمالی با دولت افغانستان بدهد، گروهی دیگر همچنان بر طبل جنگ و مبارزه مسلحانه خواهند کوبید.

چند پارچه شدن گروه طالبان پس از مرگ ملا «محمد عمر» رهبر پیشین این گروه و وقوع درگیری های خونین میان آنان، احتمال پیوستن تمامی گروه های طالبان به روند صلح را کمرنگ کرده است و شواهد نشان می دهد که علاوه بر شاخه های تازه متولد شده طالبان به رهبری ملا«محمد عبدالرسول» و «عبیدالله هنر» که دومی به خونخواهی «منصور دادالله» فرمانده ارشدی که به دست نیروهای منصور کشته شد،برخاسته، شماری از فرماندهان گروه اصلی طالبان به رهبری منصور نیز با گفت و گوهای مستقیم صلح افغانستان تا پیش از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان مخالفت کرده اند.

«وحید مژده» تحلیل گر افغانستان که چند سالی در زمان حکومت طالبان بر افغانستان در وزارت امور خارجه این کشور به کار پژوهشی اشتغال داشته است در این باره می گوید: چند هفته قبل پاکستان از جناح اختر محمد منصور خواست که نماینده خود را برای حاضر شدن درمیز مذاکرات چهارجانبه بفرستند، اما آنان، بعد از تشکیل جلسه به ریاست مولوی «هیبت الله آخوندزاده» تصمیم گرفتند که به این درخواست پاکستان جواب رد بدهند و سرانجام گفتند که در نشست چهارجانبه شرکت نمی کنند.

وی می افزاید:طالبان، حاضرنیست به سرپرستی پاکستان درگفت وگوهای صلح حضور پیدا کند و به همین دلیل مشاور نخست وزیر پاکستان اعلام کرد که که ما گروه های طالبان را بر سر میز مذاکرات صلح حاضر می کنیم. در حقیقت سرتاج عزیز با اعلام اینکه ما گروه های طالبان را به گفت وگوهای صلح حاضر می سازیم، نشان داد که طالبان دیگر یکدست نیستند و لذا از این پس پاکستان هم می تواند در گفت و گوهای صلح افغانستان، دست باز داشته باشد.

این تحلیل گر ارشد افغانستان معتقد است که پاکستان با این موضع گیری جدید، می تواند برخی از افراد را بر سر میز مذاکرات حاضر کند و بگوید که این جمع یکی از گروه های طالبان است و بدین ترتیب نقشه راه گفت و گوهای چهارجانبه که برای کشاندن طالبان به پای میز مذاکرات تدوین شده است، قابلیت اجرایی نخواهد داشت ونمی تواند صلح را برای مردم این کشور به ارمغان آورد.
«احمد ضیا مسعود» نماینده ویژه رئیس جمهوری افغانستان در امور اصلاحات، هفته گذشته در سفر به استان «تخار» به مردم گفت که اگرمنتظر این باشیم که روند گفت و گوهای صلح نتیجه می دهد، خود را فریب داده ایم. این یک روند طولانی خواهد بود و تا هنگامی که منافع بعضی کشورها ازطریق گروه های تروریستی در افغانستان تامین نشود، نباید به نتایج گفت و گوهای صلح در کوتاه مدت، امیدوار بود.
مسعود ازمردم خواست که منتظر صلح نباشند و خود را برای نبرد در سال آینده آماده کنند. بعید است این سخنان نماینده ویژه رئیس جمهوری درامور اصلاحات که اشرف غنی جایگاه وی را به تازگی تا حد معاون رئیس جمهوری ارتقاء داد، به عنوان یکی از چهره های اصلی دولت وحدت ملی، نظر شخصی او باشد. رهبران افغانستان از پشت پرده بسیاری از گفت و گوهای صلح افغانستان باخبر هستند.
احتمال می رود «محمد اشرف غنی» رئیس جمهوری افغانستان که پیشتر گفته بود به صورت محتاطانه از گفت و گوهای صلح آینده استقبال می کند، نتایج گفت وگوهای صلح را تا حدودی پیش بینی کرده باشد وناظران می گویند که اظهارات دو روز قبل وی در باره مهارآب های افغانستان و اینکه دیگر اجازه نخواهد داد تا آب های این کشور را دیگران استفاده کنند، اشاره مستقیمی به پاکستان و نقش این کشور در گفت و گوهای صلح دارد.

آب رودخانه پرآب و پرفشار «کنر» افغانستان به پاکستان سرازیر می شود. برخی منابع افغان میزان آب سرازیر شده این رودخانه پرشتاب به پاکستان را سالانه بیش از یک میلیارد متر مکعب می دانند و می گویند قطع این آب پاکستان را با مشکلات بزرگ مواجه خواهد کرد.
«اسماعیل قاسمیار» یک عضو شورای عالی صلح افغانستان به خبرنگار ایرنا گفت که اگر این بار گفت و گوهای صلح به نتیجه نرسدوکشورهای دخیل در این گفت و گوها صادقانه رفتار نکنند، دولت متناسب با وخامت اوضاع، تصمیم های عملی را در مناسبات با آن کشورها اتخاذ خواهد کرد.

افغانستان حدود ۲ هزارو ۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک با پاکستان دارد و منابع افغان می گویند که کنترل دقیق و موثری برای رفت و آمد افراد یا عناصر تروریستی از یک طرف مرز به سمت دیگر وجود ندارد و تا زمانی که تدبیری برای این مرز بزرگ اندیشیده نشود، حتی یکدست شدن طالبان هم نمی تواند آرامش و صلح و ثبات را در افغانستان حاکم کند. زیرا اینک تنها گروه طالبان نیستند که در ناامنی های افغانستان سهیم هستند. همان گونه که اینک در «اسپین غر» یا کوه سفید و «نادیان»، شرقی ترین نقطه افغانستان در جوار پاکستان، داعشی ها، لانه کرده و نظامیان افغان تمرکز خود را تنها بر «اچین» متمرکز کرده اند.