توزیع ویزه پاکستان تبدیل به تجارت پر درآمد و بدون سرمایه!

توزیع ویزه پاکستان تبدیل به یک تجارت پر درآمد هنگفت به دیپلومات های پاکستان مقیم در کابل و کمیشن کاران آنها شده است. پس از گذشت تقریباً ۱۸ سال از بوجود آمدن حکومت جدید و هزینه میلیارها دالر کمک های جهانی، هنوز هم اکثریت مردم افغانستان بنابرنبود شفاخانه های معیاری، موجودیت داروی بی کیفیت و دیدار اقارب مهاجر خویش راهی کشور های همسایه چون هندوستان، پاکستان و ایران میشوند.اکثریت آنها بنابر ساده بودن پروسه گرفتن ویزه کشور همسایه )پاکستان( و آشنایی با زبان و فرهنگ این کشور، بیشتر ترجیح میدهند که برای تداوی اعضای فامیل خویش آنجا بروند تا به ایران و یا هندوستان.

روزانه هزاران نفر به شمول بیماران، اطفال و زنان به سفارت پاکستان در کابل سر می زنند تا جهت رفتن به آن کشور ویزه اخذ نمایند. ویزه ی که هیچ هزینه نقدی برای شخص گیرنده ندارد، بجز، مصارف پرکردن فورمه که در حدود ۲۰۰ افغانی از هر ویزه گیرنده میشود.طبق قوانین سفارت، شخص ویزه گیرنده باید درخواستی ویزه اش را با دست خود به کارمند سفارت تسلیم دهد تا اطمینان از جعل نکردن درخواستی های افراد ویزه گیرنده به دست آید. اما، اکنون گرفتن ویزه پاکستان برای هم شهریان خاصتاً برای کسانیکه با اعضای فامیل شان میخواهند سفر کنند، به یک درد سر بزرگ و یا پرداخت پول هنگفت بشکل رشوت برای گرفتن هر ویزه برای اعضای فامیل شان مبدل شده است.

من شخصاً در جریان گرفتن ویزه با یک تعداد از درخواست دهندگان ویزه پاکستان صحبت های داشتم و در متون زیر خلاصه شرح تجربه شان را تحریر میکنیم. همه کسانیکه برای دادن درخواست ویزه به سفارت پاکستان در کابل رفته اند میدانند که درخواست دهندگان به چهار گروه عمده تقیسم میشوند؛ ۱) طبقه مریضان، ۲) طبقه اناث یا فامیل دار، ۳) طبقه ذکور و ۴) طبقه محصلین و دیپلومات ها. همه این گروه ها از خود صف های جدا تشکیل داده اند تا به نوبت برای تسلیمی فورمه و پاسپورت شان در انتظار اند.

کسی که با فامیل اش برای گرفتن ویزه آمده بود گفت “که کسی برای گرفتن ویزه پاکستان با فامیل خود میآید یعنی اینکه تمام اعضای فامیلش باید به زور بازو و کشتی کنان خود را نزد کارمند سفارت در پشت میله های اطاق مخصوص اخذ ویزه برساند، در غیر آن امکان ندارد”. این وضعیت مانند روز در سحن حویلی سفارت آشکار بود. چون هیچ تدابیر برقراری نظم و نوبت در همه صف های نامبرده برای درخواست دهندگان از طرف مسولین امنیتی و کارمندان اداری سفارت خانه مدنظر گرفته نشده و انجام نمیشد. هر شخصی میدانست که این بی نظمی قصدی و هدفمندانه است. چون گاه گاهی همه صف ها با هم یک جا شده و زن و مرد با هم و درهم میشوند و روند گرفتن درخواستهای ویزه به کندی مواجه شده که از سوی دیگر بازار کمیشن کاران داغتر میشد.

خانم حدوداً ۵۰ ساله دیگری را دیدم که میگفت “خداوند شما (کارمندان سفارت) را جزا بته! خداوند شما ره غرق کنه! اگر ویزه نمیدادین امی پاسپورت مره چرا گم کدین؟ مه حالی چطو به خود دیگه پاسپورت بگیرم و مریض هم هستم چطو زودتر برای تداوی خود به پاکستان بروم؟ امی کارمندای ای سفارت خانه مسلمان هستن یا نی؟” کسی سوال کرد که چرا مادر؟ پاسپورت خودت کجاست؟ و او با صدای خسته و گلوی گرفته گفت که “یگان یک ماه پیش پاسپورت خوده به سفارت خانه داده بودم که ویزه بگیرم و برای تداوی خود بروم، مگر نمیفامم پاسپورت مه گم کدن که چی کدن، از یک ماه به اینطرف هر دو روز بعد مره میطلبه و هیچ نیست که پاسپورت مه به مه داده شوه؟!” و هر روز میگویند که پاسپورت شما پیدا نشد، شما لطفن دو روز بعد بیآید. این دو روز از یک ماه به اینسو ادامه دارد. همه این گروه از افراد نگران این بودند که اکنون از ویزه چی که حتی از پاسپورت شان هم کدام سراغی در دست نیست. خانم ۵۰ ساله باوجودیکه بیش از حد درمانده، سرخورده و خسته از مجبور شدن به سفر به پاکستان و گرفتن ویزه بود دوباره بدست نه آوردن پاسپورت اش اورا بیشتر نگران کرده بود. این بانو همچنان هشدار میداد که در حدودی ۱۰۰ نفر دیگر هم است که حین مشکل را دارند و او همه را جمع کرده و در این رابطه دادخواهی خواهند کرد.

مردی دیگری را دیدم که از نزدیک غرفه قبولی درخواستی های ویزه به خانم اش صدا میکرد که با طفل خرد سال نزد او برود تا کارمند سفارت آنها را دیده و درخواستی شان را قبول کند. ولی با تأکید مکرر آن مرد، خانمش نتوانست از میان ازدحام و بیروبار بیش از حد مردم خود و طفلش را از فاصله ی ۴ متری به غرفه برساند. و مرد مجبور شد نزد خانمش برگردد و آنجا را ترک کنند. حین ترک کردن محل ویزه او گفت،اگر نتوانی که از هفت خان رستم بگذری و صورت خود و اعضای فامیلت را به افراد ویزاگیرنده سفارت نمایان کنی و درخواستی خود را شخصا به آنها تسلیم دهی، مجبور هستی با پرداختن تقریبا ($۱۲۰ – $۳۰۰) دالر امریکایی به فی ویزه از طریق کمیشن کاران که با تبانی با کارمندان سفارت خانه ویزه برایت بی دردسر میگیرند اقدام کنی. از این شخص سوال کردم که “این افراد (کمیشن کاران) را چطور پیدا میکنید؟” او جواب داد که “بسیاری از کمیشن کاران در شرکت های توریستی و تکت فروشی کابل با کارمندان سفارت خانه ارتباط دارند و به آسانی میتوانند که برای شما ویزه پاکستان را بگیرند.”در رابطه به نرخ ویزه گفت که از $۱۲۰ – $۳۰۰ دالر فی ویزه است. چون اگر پاسپورت کسی ویزه هندوستان داشته باشد نرخ ویزه برای او در حدود $۳۰۰ دالر است و از سایر درخواست دهندگان از $۱۰۰ الی $۲۰۰ دالر است (نظر به کمیشن کار و شناخت شخص درخواست دهنده ویزه فرق میکند). ولی، برای نرخ ویزه برای اطفال و زنان در حدود $۱۰۰ امریکایی و یا کم تر است.

باوجود مشاهده این همه مشکلات و نابسامانی که مردم بشکل روزمره با آن مواجه اند، ارگانهای دولتی مربوطه در شهر کابل هیچ تدابیر برای جلوگیری این کار نمیگیرند. یکی از دلایل نادیده گرفتن این همه بی حرمتی و توهین به حقوق شهروندی سهمیه بندی درآمد میان کارمندان کلیدی حکومتی و سفارت خانه است. چون اگر پروسه اخذ ویزه بشکل باید و شاید انجام شود پس درآمدی که نصیب مفسدین میشود جلوگیری میشود.

بنا بر ایجاد بی نظمی، لت و کوب شدن افراد، بی حرمتی به کرامات انسانی و حقوق شهروندی روزافزون که درخواست دهندگان ویزه به شکل روزانه به آن مواجه اند، اصلاحات جدی در رابطه به روند گرفتن ویزه در این سفارت را پیش نهاد میکنیم. یکی از راه های حل این مشکل میتواند خصوصی سازی پروسه گرفتن ویزه پاکستان به شرکت های داخلی باشد. طوریکه اخذ ویزه هندوستان خصوصی شد و حال تا حدی مشکلات مردم برای گرفتن ویزه هند حل گردیده ولی مشکلات گرفتن ویزه در سفارت پاکستان تا حال به وضع خود باقی مانده است و هیچ تدابیری جدی توسط ارگان های حکومتی در این راستا گرفته نشده است.

نوشته شده توسط: سید رشاد هاشمی و احسام الدین دلاور