چگونگی فساد و شکست کابل‌بانک

در سال ۲۰۰۴ زمانی که شیرخان فرنود، اولین بار کابل‌بانک را بنیان‌گذاری و تأسیس کرد، در اوایل دوسیه‌های اعطای وام‌های بانک و سوابق اعتبار متقضایان قروض را خود به طور شدید و دقیق بررسی وکنترول می‌کرد و نیز امور تکنولوژی بانکی و سرمایه سپرده‌گذاران را به دست اشخاص مسلکی و متخصص سپرده بود.

در اواسط ۲۰۰۸ شیرخان فرنود صلاحیت و احتضار عملیات بانک را به خلیل‌الله فیروزی واگذار و خود به فعالیت‌های دیگر چون کار پامیر ایرلاین، خرید و فروش املاک در دبی، واردات مواد نفتی و ساختمانی و غیره تمرکز کرد.

کابل‌بانک در زمان تصدی فیروزی، مبالغ هنگفت را به افراد تأثیرگذار و مسلط بر حکومت افغانستان به طور روزافزون توزیع کرد. در سال ۲۰۰۹ صدها هزار دالر برای کمپاین انتخابات مجدد رییس جمهور کرزی مصرف شد و هم‌چنان کمک‌های زیاد دیگر در اختیار عمر زاخیلوال، رییس کمپاین و وزیر مالیه‌ی آقای کرزی قرار داده شد.

این فعالیت‌های کابل‌بانک از طریق سپرده‌گذاری‌های نقدی هرروزه‌ی افغان‌ها که اکثر آن‌ها کارمند دولت بودند، تغذیه می‌شد. هم‌چنان این مبالغ از طریق یک ابتکار دیگر بانک به نام «بخت حساب» که هر هفته به مشترکین جوایز می‌داد، در بانک جمع می‌گردید.

به دلیل نبود شیرخان فرنود در دفترمرکزی کابل‌بانک، روند از دست‌دادن کنترول فرنود بر کابل‌بانک آغاز شد.

درسال ۲۰۰۹ فیروزی با تبانی وکمک محمود کرزی و حصین فهیم، برادران رییس جمهور و معاون رییس جمهور که هر دو برادران از سهم‌داران کابل‌بانک شده بودند، اقدام به از میان برداشتن شیرخان فرنود کرد. این درست زمانی بود که فرنود پی برد دیگر توانایی در اختیار گرفتن کنترول بانک را از دست داده است.

به همین دلیل، فرنود از روزنامه‌ی واشنگتن‌پست تقاضای یک مصاحبه کرد و فعالیت‌های غیرقانونی بانک را برملا ساخت. هم‌چنان به سفارت ایالات متحده‌ی امریکا مراجعه کرد و موجب به میان آمدن واقعه‌ای شد که گرفتن کنترول اداره کابل‌بانک توسط بانک مرکزی بود. کاری که منجر به کشف تقلب گسترده و سرقت صدها میلیون دالر از سرمایه‌های سپرده‌گذاران در کابل‌بانک گردید.

در سال ۲۰۱۰ صلاحیت اداره‌ی کابل‌بانک را بانک مرکزی در اختیار گرفت و در اپریل ۲۰۱۱ دارایی‌های بد کابل‌بانک به مدیریت تصفیه‌ی کابل‌بانک سپرده شد و از دارایی‌های خوب کابل‌بانک، بانک جدیدالتأسیس دولتی «کابل‌بانک نو» ایجاد شد که در واقع این «کابل‌بانک نو» دقیقاً عین همان کابل‌بانک سابق می‌باشد که فعالیت‌های خود را با امکانات و دارایی‌های خوب کابل‌بانک ادامه می‌دهد. درست در همین زمان یک بازرسی و تفتیش بی‌طرف بین‌المللی از این بانک صورت گرفت که نتایج و یافته‌های آن نشان‌دهنده‌ی چگونگی میکانیزم مستفیدان از تقلب در این بانک است و شامل اسامی با مشخصات اکثر مقامات دولتی می‌باشد.

در گزارش واضح ساخته‌اند که هر یک از مقام‌های دولتی که در پرونده‌ی کابل‌بانک نقش داشته‌اند، چه کسانی بوده و در چه مقام‌هایی قرار دارند و چگونه و چه مقدار از دارایی‌های این بانک را برده‌اند.

نویسنده: گرنت مکلیود، از انستیتیوت صلح ایالات متحده‌ی امریکا – منبع: گزارش ویژه‌ی انستیتیوت صلح ایالات متحده‌ی امریکا – ترجمه و تخلیص: محمدآصف سیرت