گاندی، گامی به‌سوی انسانیت

امروز نهم دلو، سالروز ترور و درگذشت ماهاتما گاندی رهبر فقید هند، است.

کمتر کسی در جهان پیدا می‌شود که حداقل یک‌بار اسم گاندی را نشنیده باشد. دلیل شهرت جهانی این مبارز هندی نیز جز عشق ورزیدن او به انسانیت، چیزی نیست. او به‌سوی انسان گام برداشت و همین امر باعث گردید که قلب‌های ملت‌ها متوجه گاندی شود. او یک مبارز بود که لزوماً اسلحه‌اش باید خشونت می‌بود اما از خشونت احتراز و دوری کرد و شیوه «نافرمانی مدنی» یا «عدم همکاری» با استعمار انگلیس را در پیش گرفت.

گاندی، روش مبارزه را در «خودکفایی» و «اقتصاد مقاومتی» می‌دانست که خود و پیروانش، درصدد تأمین مایحتاج زندگی‌شان برآمدند. او به همین منظور، به ریسندگی اقدام کرد تا اندک پارچه لباسش، از دست‌رنج خودش باشد.

سرانجام همین شیوه، جواب داد و استقلال هند را در سال ۱۹۴۷میلادی محقق کرد و به ثمر رساند. گاندی، انسانی معتقد به آموزه‌های «هندویی» و «برهمایی» بود اما هرگز پیش نیامد که بر سایر ادیان بتازد و با پیروان غیر هم‌کیش خود رابطه نداشته باشد.

او امام حسین(ع) را سرور آزادگان عالم می‌دانست و از رفتار این امام به شدت تأثیر پذیرفته بود. گاندی اهل مدارا بود اما وقتی موانعی بر سر راهش پیش می‌آمد، لحظه‌ای برای رفع آن درنگ نمی‌کرد. او در اجرای تصمیمات خود مصمم بود اما هرگاه منطق قوی‌تر از منطقش می‌دید و می‌شنید، آن را می‌پذیرفت و قبول می‌کرد.

این نماد ملی هند، ساده‌زیست و زاهد بود اما هرگز اجتماع و جامعه را ترک نکرد. او پا‌به‌پای مردمش حرکت کرد و از عناوین و القاب تعارفی، دوری می‌کرد. گاندی، نهایت احترام را به مسلمانان داشت اما هرگز راضی نبود که کشور ناقص‌الخلقه‌ای در منطقه به اسم پاکستان شکل بگیرد.

گاندی می‌دانست که ایجاد چنین کشوری، نه تنها منطقه بلکه جهان را به دردسر خواهد انداخت، پیش‌بینی‌ای که به مرور زمان، به واقعیت تبدیل شد. گاندی اهل تساهل و تسامح مذهبی و پلورالیسم سیاسی بود.

این منجی هند، به همین خاطر، با اکراه تسلیم طرح «مسلم لیگ» به رهبری «محمدعلی جناح» برای ایجاد کشوری به نام پاکستان شد. البته این آغاز خشم هندوهای افراطی بود که در گروهی به اسم «میهن‌پرستان» متبلور یافته بود. او سرانجام قربانی همین گروه شد و قلب مردی که بسیاری از قلب ها با او بود، از تپش ایستاد.

گاندی در نهم دلو ۱۳۲۶خورشیدی که با ۳۰ جنوری ۱۹۴۸ برابری می‌کرد، توسط جوان افراطی به اسم «ناتورام گودسه» با شلیک سه گلوله به قتل رسید.

سخن پایانی این که گاندی مثل هر انسان دیگری، دارای ضعف‌ها و قوت‌هایی بود اما بدون مبالغه، او رهبر قابل قبول برای هند و شخصیت مورد احترام برای همه ملت‌های جهان است. یادش گرامی و خاطره‌اش جاودانه باد

مرادی